نمدمالی ، هنری درآمدزا و شغلی قابل اتکا
نمدمالی حرفه‌ای است كه از ديرباز در استان خراسان (به ویژه شهر قوچان) بعنوان هنری درامدزا و شغلی قابل اتکا رواج داشته است.
به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مشهد، نَمَد در لغت پارچه ای کلفت است که از پشم یا کرک مالیده می سازند و از آن فرش وکلاه و جامه تهیه می کنند. همچنین نمد نوعی بافته ی زیرانداز سنتی است که با پشم تولید می‌شود.
نمدمالی حرفه ای با قدمت هزاران ساله و کاری دستی و بسیار سنگین است.. نمد در واقع ترکیبی هنرمندانه از پشم و گل و گیاهان دارویی میباشد که اولین بار توسط عشایر ایران بوجود امد. کشف برخی از محصولات نمدی از جمله زیرانداز، پوشش و عرق گیرهای حیواناتی چون اسب و استر در گوردخمه های باستانی در فلات ایران، بصورت مستند، عمر این هنر- صنعت را به حدود هزارة اول ق.م می‌رساند و همچنین پوشش و کلاه ملتزمان پارسی و مهمانان مادی که در نقش برجسته های تخت جمشید در ردیفی که ملازمان و مهمانان را بر دیوار بارعام به قصد شرف‌یابی به محضر پادشاه نمایش می‌دهد، از قدیمی‌ترین مستندات تصویری موجود این نوع دست بافته میباشد.
هنر و حرفه ی نمدمالی در خراسان و در شهر قوچان از دیرباز رواج داشته اما امروز تنها آقای محمدی پیرمرد نمد مال قوچان چهارزانو روی نمد مینشیند و با چشمانی غمناک از روز های اوج پیشه اش میگوید : سالها یی نه چندان دور هفتاد دربند مغازه توی همین راسته ولیعصر کار نمد مالی را انجام میدادند ،.
امروزه بازماندگان این رشته در دو مرحله ی حلاجی پشم و مالیدن نمد به تولید این هنر سنتی می پردازند. شیوه ی نمدمالی و تهیه نمد از زمانهای گذشته تا کنون تغییری نکرده است و در نقاط مختلف تقریبا یکسان می باشد، اما موادی که به پشم می افزایند گوناگون است؛ مثلا در مازندران آب خالص٬ در خراسان از صابون بدین منظور استفاده می شود. از زرده تخم‌مرغ نیز میتوان برای بهتر شدن کیفیت کار استفاده کرد.
پیرمرد شیوه ی کار خود را بدین گونه توضیح می دهد: «در نمدمالی عمل بافتن انجام نمی‌شود بلکه از خاصيت طبيعی پشم که عبارت از درهم پيچيدن الياف آن در اثر رطوبت و فشار است استفاده می شود. دو خاصیت جعدیابی و پوسته‌ای شدنِ پشم، امکان تولید نمد را فراهم می‌کند. پشمی که برای تولید نمد به کار می‌رود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است. پشم گوسفند را با دست مي‌كنيم، آب و صابون مي‌زنيم تا پشم باز شود؛ سپس پشم را در قالب پهن مي‌كنيم و نقشه‌اي را روي قالب مي‌گذاريم تا شكل بگيرد. قالب را دور چوب مي‌پيچانيم و بعد با دست و پا رو به جلو و عقب حركت مي‌دهيم تا نقشه شكل بگيرد. سپس لبه پشم را مي‌شكافيم و بعد از شكل گرفتن با آب و صابون مالش مي‌دهیم.»
شاید باورش سخت باشد اما چینی ها هم نمد تولید میکنند و حتی نوع محصولات خود را به روز و قابل استفاده برای بسیاری از مردم کرده اند.از تولید کیف و گل و توپ نمدی بگیرید تا تولید زیر انداز و گرمکن و کلاه . هرچند کمتر محصولی مانده که چین تولید نکند.نمد های رنگ و وارنگ و بدون بوی پشم که به مذاق مشتریان هم بسیار خوش آمده.
از خواص نمد میتوان گفت رطوبت را از خود عبور نمی‌دهد، عایق بسیار مناسبی برای سرما و گرما میباشد از استحکام قابل ملاحظه‌ای بهره می‌برد و نیز عمر زیادی می‌کند .تا حد قابل توجه‌ای انعطاف‌پذیر است.ابزار کار برای تهیه نمد ساده، محدود و ارزان است.مواد اولیه آن ارزان و در دسترس می باشد.زمان تهیه و ساخت یک قطعه نمدی در سایزهای معمولی کوتاه استو .هر شیء نمدی طی دوره استفاده و مراحل استهلاک می‌تواند با کمی کار بر روی آن (برش و رودوزی) تبدیل به شیء قابل مصرف دیگری شود. به عبارتی یک قطعه نمدی تا آخرین مراحل استهلاک کاربردهای گوناگونی می‌تواند داشته باشد .ارزش افزوده آن زیاد بوده و تقریباً ۸۰ درصد قسمت فروش را دستمزد سازنده تشکیل می‌دهد.خاصیت ایمنی بخش(محافظتی) قابل توجهی دارد، نیش گزندگان و چنگ و دندان درندگان در آن کارگر نیست، حتی خود نمدمالان مدعی‌اند که نمد خیس خورده را ، شمشیر هم نمی برد و حتی گلوله نیز از آن نمی گذرد.
نمد، ﻁﺒﻴﻌﺘﯽ ﺁﺭﺍﻣﺶﺑﺨﺶ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺭﻭی ﻗﻄﺐﻫﺎی ﻣﻐﻨﺎﻁﻴﺴﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺪﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﯽﮔﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽﺩﺍﺭﺩ. ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﻗﺸﺎی ﺍﻟﻴﺎﻑ ﻧﻤﺪی ﺩﺍﺭﺍی ﺣﻔﺮﻩﻫﺎﯾﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺭﻁﻮﺑﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺟﺬﺏ ﮐﻨﻨﺪ. ﺍﯾﻦ ﻭﯾﮋﮔﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻝﻫﺎی ﺍﻟﻴﺎﻑ ﭘﺸﻢ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺑﻌﻀﯽ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎ ﻣﻔﻴﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﺩﻫﺪ. ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺭﻁﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻی ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽﺁﯾﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺭﻁﻮﺑﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﻤﺪ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﮐﺮﺩ ﯾﺎ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻣﻨﻔﯽ ﺁﻥ ﺭﻭی ﺑﺪﻥ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ. ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﯽ ﻭ ﺁﺭﺗﺮﻭﺯ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﻤﺪی ﺗﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺯﯾﺎﺩی ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻬﺎﺭ ﮐﺮﺩ. ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻤﺪ ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ ﺯﺑﺮ ﻭ ﺧﺸﻦ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺭﻓﺖ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺭﻭی ﺍﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﯾﻢ، ﺭﺍﻩﮐﺎﺭﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮﺍی ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻭ ﻧﺮﻣﯽ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﺪ ﯾﺎﻓﺘﻴﻢ. ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻁﺒﯽ ﻭ ﺳﻔﺮی ﻧﻤﺪی ﺑﺎ ﺍﻟﻴﺎﻑ ﻧﺮﻡ ﻭ ﻟﻄﻴﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺯﯾﺮﺍ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ، ﻟﻄﻴﻒ ﻭ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻅﺮﯾﻒ ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻬﺎﺭﺗﯽ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﮐﻪ ﭘﺸﻢ ﺭﺍ ﺑﻮﺯﺩﺍﯾﯽ ﮐﻨﻴﻢ. ﺑﺎ ﺑﻮﺯﺩﺍﯾﯽ ﮐﺮﺩﻥ ﭘﺸﻢﻫﺎ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻴﺎﺯی ﺑﻪ ﭘﺸﻢﻫﺎی ﻣﺮﯾﻨﻮﺱ ﻭﺍﺭﺩﺍﺗﯽ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻁﺒﯽ ﻧﺪﺍﺭﯾﻢ
بازدیدها: 57
