دسته: مقالات

  مدیر محترم روزنامه اطلاعات ضمن عرض سلام و تجدید مراتب دعاگوئی و اخلاص‌مندی و تقدیم تحیات فائقه و آرزومندی مزید موفقیت و سعادت آن حضرت زحمت میدهد و جسارت می‌ورزد: بنده سلسله مقاله‌ی آقای دکتر محمدحسن ابریشمی (ایده‌‌الله تعالی و وفقه) را درباره «نوغان و نوقان» در چهارشنبه هشتم دی و چهارشنبه پانزدهم دی با دقت خواندم و از تحقیقات ایشان بهره بردم و به راستی زحمت ایشان در گردآوری این ریزه‌کاری‌هائی که در نوشته‌های خود به آن اشاره می‌کنند، قابل تقدیر و تحسین است. قریب هشتاد سال پیش که شاگرد مدرسه ابتدائی در مشهد بودم، یک روز در خیابان مشهدالرضا آن روز تابلوئی بر سردر ساختمانی دیدم که بر آن نوشته شده بود: «شرکت سهامی نوقان خراسانی». هیچ نفهمیدم چرا محله نوقان که مسقط‌الرئیس این فقیر است، موضوع شرکتی قرار گرفته است و وقتی که شب مرحوم والدم به خانه آمد، از او پرسیدم چرا محله‌ی ما را موضوع شرکتی کرده‌اند؟» خداش رحمت نماید پدرم خندید و معنی نوغان یا نوقان را اجمالاً برایم بیان فرمود… حالا می بینم آنچه را که هشتاد سال پیش مرحوم والدم به من تعلیم فرموده است، اینک آقای دکتر ابریشمی به بهترین وجه توضیح و تشریح می‌فرماید. خداوند سایه شریف حضرت عالی را...

    اشاره:‌‌آنچه‌می‌خوانید ادامه نوشته نویسنده درباره ۲ واژه فارسی ( نوقان و نوغان) است. سخن در شماره قبلی از موارد استعمال این کلمه در نامه‌های قدیمی بود و اینک ادامه گفتار. *** پیوست ۳ تقاضای حاج آقا محمد معین دهدشتی (معین‌التجار) در خصوص واگذاری امتیاز صنعت نوغان: تهران، حاج آقا محمد معین دهدشتی HAJI AGHA MOHAMAD MOIN DEHDASHTI TEHRAN ‏۹ دی ماه ر ۱۳۰۴ـ نمره:‌۴۱۳ ‏Telegrams., MONIT» Tehran-CODES: a.l.a b c 4th edition western union telegraphic code. Bentleys سواد عریضه‌ای است که به وزارت جلیله فوائد عامه تقدیم شده: مقام منیع وزارت جلیله فلاحت و تجارت و فواید عامه دامت شوکته عرض می‌شود، تصور می‌کنم به ثبوت رسیده باشد که چه خدماتی شایانی بنده در گیلان و مازندران در ایجاد و ترویج عمل نوغان و ابریشم نموده، صنعت نوغان در ایران به کلی متروک شده بود. درخت‌های توت که برای تغذیه کرم ابریشم لازم است قطع کرده بودند. سه سال است که بنده اقدام به این صنعت نموده. سال اول ده هزار جعبه تخم نوغان آورده و مصرف نموده. پیله آنرا محض تشویق اهالی به قیمت گزاف خریده، سال دوم چهل هزار جعبه، سال سوم صد هزار جعبه نوغان به مصرف رسیده. در عرض سه سال صنعت نوغان یک بر...

آیت‌الله هاشمی در برابر هجمه‌ها، توطئه‌ها و شرایط بغرنجی که گروه‌های مختلف در دوره‌های متفاوت برای ایشان به‌وجود می‌آوردند و گاه شکست ظاهری ایشان را نیز به‌دنبال داشت، همواره صبر و استقامت را پیشه می‌کرد و با استعانت از خداوند متعال، هیچ گاه از راهی که برای پایداری و سربلندی ملت برگزیده بود، دور نشد. به گزارش ایسنا، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی در روزنامه «ایران» نوشته است: با درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، انقلاب و نظام اسلامی یکی از قدیمی‌ترین و باوفاترین یاران خود را از دست داد. شاید بتوان گفت بزرگ‌تر از همه این‌ها این واقعیت است که امروز رهبر معظم انقلاب یکی از یاران باوفای خود را از دست داده‌اند. در این روز و در این شرایط، آرزو می‌کنیم و از خداوند می‌خواهیم که سایه رهبر معظم انقلاب را بر سر ملت و نظام، مستدام بدارد و خداوند خود، فقدان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را برایشان جبران کند. زیرا می‌دانیم که اکنون غم سنگینی بر قلب رهبری حاکم است. من اکنون رهبر معظم انقلاب را تنها می‌بینم. زیرا آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یکی از دلسوزترین و امین‌ترین یاران رهبر معظم انقلاب بودند که امروز از دست رفتند. ایشان چشم امید امام(ره) و انقلاب بود و اینکه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حساس‌ترین نقش‌ها را...

  دانشگاه تربت حیدریه در نظر دارد به مناسبت پنجم اسفند روز بزرگداشت خواجه نصیر الدین طوسی و روز مهندس چهارمین همایش ملی کاربرد فناوری های نوین در علوم  مهندسی را برگزار نماید. اهداف اصلي برگزاري چهارمین همایش ملی کاربرد فناوری های نوین در علوم مهندسی به شرح زیر است: –فراهم نمودن زمینه مناسب برای کنکاش، تبادل افکار و اندیشه¬‌های محققان، استادان، مدیران، کارشناسان و خبرگان علمی و صنعتی برای شناخت اصولی و گسترده متقابل صنعت و دانشگاه –معرفی نقش پژوهش و تحقیق در پیشرفت صنعت، ایجاد علاقه در شرکت‌ها، سازمان¬‌ها و واحدهای مختلف  مهندسی به امر پژوهش –معرفی مهندسین و صاحب نظران صنعت و دانشگاه به مسئولین، مدیران و سیاست‌گذاران – آشنایی و دستیابی به آخرین دستاوردهاي مدیریت مهندسی در ایران و جهان –ایجاد همسویی و هماهنگی بین متخصصان و پژوهشگران در زمینه¬های مختلف مهندسی –بسترسازی براي استفاده از اصول مدیریت فناوری در توسعه صنعت کشور و … بدینوسیله از همه اساتید، دانشجویان، متخصصین و پژوهشگران و علاقه مندان رشته های مختلف علمی مرتبط دعوت می کنیم با ارسال مقاله و شرکت در همایش ما را در برگزاری موفق آن یاری رسانند.      دانشگاه تربت حیدریه       محورهای همایش: مهندسی انرژی : مدیریت و بهینه سازی مصرف انرژی...

                    سال ۱۳۹۵ شمسی، دورة فقدان و هجرانِ حکیم و فیلسوف و عارف ارجمند، شادروان آیت‌الله محمدرضا ربّانی، وارد پانزدهمین سال خود شده است. چنانکه سالگرد تولّد ایشان (۱۲۹۵ شمسی) نیز، به قُرب قرن (صد سال) رسیده است. مرحوم آیت‌الله محمدرضا ربّانی، یکی از نوادر روزگار بود. ایشان در همان نخستین سال‌های نوجوانی و جوانی، علاوه بر تحصیل علوم معهود حوزوی و طیّ مدارجِ درس خارج در عرصه‌های فقه و اصول و منطق و ادبیات نزد فقها و علمای برجستة معاصر، نسبت به فراگیری معارف فلسفی و عرفانی و تحصیلات عالیه در حوزة حکمت و عرفان اشتیاق پیدا کرد. مشارالیه در محضر علمی و آموزشیِ نامداران بزرگی از قبیل میرزا مهدی آشتیانی، محیی‌الدّین الهی قمشه‌ای، سیّد کاظم عصّار، میرزا محمدعلی مدرس تبریزی، سیدابوالحسن رفیعی قزوینی، خاضعانه و مشتاقانه و حقیقتاً با تمام وجود به شاگردی و علم‌آموزی نشست، و تا آنجا پیش رفت که خود با تصدیق و تأیید همان بزرگان به مقام استادی رسید و کرسی اعلای تدریس در حوزه حکمت و عرفان را به دست آورد. او فقط بیست سال از عمر تحصیلی خود را به فراگیری درس خارج فقه و اصول و فلسفه و حکمت متعالیه(کتاب اسفار) از مکتب...

استاد جاودان‌یاد محمد قهرمان علاوه بر این‌که شعرهای بسیار زیبایی به گویش تربتی سروده است وقت زیادی را نیز صرف جمع‌آوری واژگان، تعبیرات و اصطلاحات، مثل‌ها، اوسنه‌ها، فریادها و دیگر شاخه‌های فرهنگ شفاهی تربت کرده است. مجموع این یادداشت‌ها به لحاظ کمی چند هزار فیش و چند ده دفتر کوچک و بزرگ است و به لحاظ کیفی هم با دقتی که در مرحوم قهرمان سراغ داشتم می‌توانم بگویم برای هر نوشتن هر فیش زمان گذاشته است، فکر کرده است، مشورت کرده است و در نهایت یک واژه یا اصطلاح فرهنگ شفاهی را ضبط کرده است. از خانواده‌ی محترم قهرمان و استاد عزیز جناب محمدرضا خسروی که به من اعتماد کردند و این یادداشت‌ها را در اختیار بنده قرار دادند تشکر می‌کنم. قصد دارم به تفاریق این یادداشت‌ها را به صورت فایل متنی درآورم و فعلا در وبلاگم منتشر کنم تا از طریق موتورهای جستجو این واژه‌ها وارد فضای مجازی شود شاید به کار اهل تحقیق بیاید. هر قسمت از این مطالب که با عنوان «یک کلام به صد کلام» منتشر می‌شود شامل یکصد واژه یا اصطلاح تربتی خواهد بود. از شما دوستان خواننده هم خواهش می‌کنم اشکالات متن را تذکر دهید تا انشاالله در آینده که قرار است این مطالب به...

    اکنون با توجه به شرحی که گذشت می‌توان رستنی‌های مندرج در تاریخ بلعمی و نیز تاریخنامة طبری را شناسایی کرد:  ۱٫ کشنج: در نسخ خطی تاریخ بلعمی مورد مقابلة مرحوم بهار، اولاً کلمات «کستخ» و «لخ» تحریف «کشنج» معرب «کَشنه» فارسی است. زیرا «کشنج» یا «کَشنه» به نوشتة ابوریحان بیرونی (وفات ۴۴۰) مستند به منابع قدیم‌تر: «ابن ماسویه[‎وفات ۲۴۳ ‏]‎‏ گوید: او نوعی است از انواع سماروغ، و به غوشنه[‎نوعی از سماروغ]‎‏ نزدیک است در طعم، و تره‌‌ای است معروف»۶۹، اخوینی بخاری (در قرن چهارم)، در ذیل عنوان «فی‌الاطمعه و الاشربه» از «آن غذاها که بلغم تولد کنند» از جمله «سماروغ و کشنج و غوشینه[‎غوشنه]‎‏» یاد کرده۷۰، که جملگی اسامی انواعی از قارچ بوده است.  ۲٫ ژاژ. برابر نوشتة ابوریحان بیرونی از قول ابوزید کِلابی، که اسامی عربی هشت نوع سماروغ (قارچ) را، که ریشه و تخم ندارند، برشمرده و یاد‌آور شده است که جملگی آنها و نیز رستنی‌های مشابه بی‌تخم و ریشه را «فقوع» می‌گویند. در قدیم‌ترین فرهنگ‌های فارسی در تعریف واژة «ژاژ» افزون بر معانی «سخن یاوه و بیهوده» و «گیاه کنگر» و «گیاهی که در ترة دوغ کنند»۷۱ معنی گیاه بی‌تخم و ریشه نیز آمده است، چنان که در شرفنامة منیری (تألیف ۸۷۸) این تعریف «ژاژ....

    علاوه بر این در معطر کردن فضای بتکده‌ها و رایحه‌ بخشیدن به پیکر بی‌جان بت‌ها از زعفران بهره می‌گرفته‌اند؛ و زعفران مورد مصرف عرب‌ها در ادوار پیش از اسلام از محصول نواحی همدان و کرمانشاه تأمین می‌شده است. در عصر هخامنشیان از زعفران در ترکیب روغن آرایشی (به اصطلاح «کِرِم ر ‏Creme‏») مورد استفاده قرار می‌گرفت که در عهد پارتها و ساسانیان نیز استمرار داشت. عرب‌های دوران جاهلی و نیز بعد از اسلام از برخی سنت‌های ایرانیان پیروی می‌نمودند، مخصوصاً خلیفگان اموی و عباسی از آداب و رسوم دربار شهر یاران ایرانی تقلید می‌کردند. طبری در شرح وقایع گاهی به استفاده از زعفران توسط عرب‌ها و نیز در دارالخلافه‌ها اشاراتی دارد. از باب نمونه، خالدبن ولید (وفات سال ۲۱ هجری)، از صحابة پیامبر و سرداران نامی مسلمانان، که رومیان را در شهر «قنسرین» معروف به «حلب کهنه» از نواحی شام شکست داد، در زمان خلافت عمر بن خطاب (۱۳-۲۳ هجری) حکمران شهر قنسرین باقی ماند. طبری در وقایع سال ۱۷ هجری از قول ابوالمجاهد نوشته است: خالد به حمام شد، و از پی نوره، تن خویش را با جوشاندة زعفران آمیخته با شراب مالش داد. عمر بدو نوشت: شنیده‌ام خویشتن را به شراب مالش داده‌ای خدا ظاهر و باطن...

تازه‌ترین کتاب محمود دولت‌آبادی مجموعه داستانی است با نام «بنی‌آدم» که شش قصه را دربرگرفته که اکثر آ‌ن‌ها در چند سال اخیر نوشته شده‌اند. «بنی‌آدم» اگرچه مجموعه‌ای به‌هم پیوسته نیست اما برخی ویژگی‌های مشترک، قصه‌های این مجموعه را در پیوند با هم قرار داده است. یکی از این ویژگی‌های مشترک، فضای ابهام‌آلود داستان‌ها است و دیگری وضعیتی است که آدم‌های داستان‌ها در آن گرفتار شده‌اند. شخصیت‌های حاضر در داستان‌های «بنی‌آدم» نیز، غالبا آدم‌هایی معمولی نیستند و هرکدامشان به شکلی گرفتار وضعیتی بحرانی‌اند. خاصه در سه داستان «مولی و شازده»، «اسم نیست» و «اتفاقی که نمی‌افتد»؛ با آدم‌هایی روبرو هستیم که انگار از متن زندگی به بیرون پرتاب شده‌اند. در اولی، صحنه‌ای مضحک از مرگ و اعدام تصویر شده و دومی داستان فرار چند زندانی از مرزهاست و آخری هم روایتی است از وضعیت بحرانی و کابوس‌های یک پناهنده سیاسی. قصه‌های حاضر در «بنی‌آدم» را به اعتبار چند ویژگی می‌توان داستان‌هایی متفاوت با آثار قبلی دولت‌آبادی دانست و از جمله این ویژگی‌ها یکی این‌که داستان‌های این مجموعه، جز یکی، در حال‌وهوای متفاوت از فضاهای رئالیستی نوشته شده‌اند. از شش قصه این مجموعه، تنها «چوب خشک بلوط» یادآور حال‌وهوای قصه‌های قبلی دولت‌آبادی و خاصه برخی قصه‌های قدیم او در «کارنامه سپنج» است. بااین‌حال،...

  مراسم یادبود دانشمند فقید دکتر منوچهر ستوده به همت گروه تاریخ دانشگاه تهران به همراه انجمن علمی دانشجویان تاریخ در دانشگاه تهران برگزار می‌شود.   در این مراسم دکتر احسان اشراقی، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران، دکتر محمدباقر وثوقی، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران، دکتر رسول جعفریان، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران، سیدجواد میرهاشمی، مستندساز سخنرانی خواهند کرد. همچنین بخشی از فیلم مستند «یک قرن و سه سال» که درباره زندگی دکتر ستوده است، نمایش داده خواهد شد. مراسم یادبود دانشمند فقید استاد ستوده، یکشنبه ۲۹ فروردین از ساعت ۱۱ تا ۱۲ و ۳۰ دقیقه در تالار استاد باستانی پاریزی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برپا می‌شود.