«جغتای» دژی مستحکم با چوب های آبنوس/میزبانی از ۴۰۰۰ نفر در نوروز

سبزوار – شهرستان جغتای که برخی از مورخان معتقدند نام آن از پسر چنگیز گرفته شده به عنوان شهری از آن یاد می شود که مردمش با پرتاب چوب آبنوس در مقابل تجاوز بیگانگان می ایستادند.

خبرگزاری مهر– گروه استان ها: شهرستان جغتای در ۳۵۰ کیلومتری غرب مشهد مقدس قرار دارد،این شهرستان از بخش های پیشین سبزوار بود که در سال ۱۳۸۷ به شهرستان ارتقا یافت.

وجه تسمیه جغتای

در زمینه وجه تسمیه جغتای بسیاری از مورخان معتقدند که نام جغتای از پسر چنگیزخان مغول گرفته شده و کلمه جغتای را متشکل از دو کلمه «جغ» به معنای «آبنوس» و «اتای» به معنی پرتاب کردن می دانند.

به گفته آنان اهالی جغتای که در قلعه ای مستحکم و مرتفع سنگر می گرفتند هنگام هجوم دشمن درختان آبنوس را به طرف لشکر مهاجم پرتاب می کرده اند که از این درختان هنوز چندتایی در باغ های شهر موجود است لذا جغتای نام شهری است که با پرتاب چوب های آبنوس از آن محافظت می شده است.

پیشینه تاریخی، سابقه مبارزاتی در مقابل متجاوزان، آثار تاریخی موجود در منطقه و شهر دلالت بر قدمت چندهزار ساله جغتای دارد و محدوده سیاسی جغتای هم در گذشته بسیار وسیعتر از زمان کنونی بوده است.

موقعیت جغرافیایی

جغتای از شمال به شهرستان های اسفراین و جاجرم خراسان شمالی ، از شرق به شهرستان جوین از جنوب به داورزن و از غرب به شهرستان جاجرم استان سمنان متصل است.

تاریخ جغتای نشان می دهد که این شهر در قدیم بیش از ۱۵۰ سال سابقه مرکزیت و حاکم نشینی داشته و به عنوان مرکز حکومت و ولایات ثلاث (جغتای، بام و صفی آباد و میان آباد) نقش عمده ای از نظر سیاسی و اجتماعی در منطقه ایفا نموده و همچنین نماینده ای در مجلس شورای ملی آن زمان داشته است.

جغتای در سال ۱۳۱۶ دارای بخشداری بوده و قلمرو آن کل دشت جوین از ایستگاه بیهق در شرق تا حوالی روستای امیرآباد جاجرم در غرب و بام ، صفی آباد و اسفراین در شمال را شامل می شده است.

بنا به قول مستوفی در نزهه القلوب (۷۴۰هجری قمری) نام قدیم جغتای که در دو کیلومتری جنوب شهر فعلی واقع است کارزی بوده که در اثر کثرت استعمال و تغییر و تحول واژگان به قارزی تبدیل شده است و اکنون نیز آثار آن وجود دارد و آثار تاریخی موجود در منطقه و شهر دلالت بر قدمت چند هزارساله جغتای دارد.

ظرفیت های مذهبی جغتای

این شهرستان دارای آثار تاریخی و اماکن مذهبی فراوان می باشد که از جمله آنها مسجد جامع قارزی جغتای در جنوب شهر است که توسط قاسم خان در دوره حکومت علی میر ابوالقاسم میرمراد در زمان شاه صفی صفوی اول به سال ۱۰۴۵ هجری قمری ساخته شده است.

مزار معصوم زاده جغتای هم در جنوب این شهر که منسوب به اولاد امام موسی ابن جعفر (ع) و به نام محمد علوی مشهور است در این شهرستان قرار دارد.

بقعه سلطان سید عبدالله ابن موسی الکاظم (ع) در روستای «گفت» و بقعه سلطان سید احمد رضا علوی نیز در روستای خداشاه جغتای واقع است.

بقعه سیدحسن غزنوی شاعر غزل سرای معروف قرن ششم هجری قمری در روستای آزادوار، مزار آقا سیدحسین در روستای شفیع آباد، مسجد تاریخی خسروشیر در روستای خسروشیر، قلعه کهنه و حاکم نشین آزادوار در روستای آزادوار، قلعه کهنه و قدیمی الله آباد شهرستان جغتای هم از مکان های فرهنگی و تاریخی این شهرستان هستند.

مشاهیر جغتای

از جمله مشاهیر این شهرستان می توان از هلالی جغتایی، سهیلی جغتایی، آهی جغتایی، صبوحی جغتایی و فنایی جغتایی نام برد.

دشت حاصلخیز جغتای با توجه به وجود باغات و رودخانه های دائم و سفره های آب زیرزمینی موجب شده است جمعیت کثیری از مردم به کار و تولید در آن مشغول شده و با تولید محصولات کشاورزی و غذایی در جهت استقلال کشور گام بردارند.

وجود بیش از ۳۲۴ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، ۳۰۰ رشته قنات و چشمه و ۱۳ رودخانه دایمی و یک سد بزرگ همراه خاک حاصلخیز و زمین نسبتا هموار منطقه را به یک قطب مهم کشاورزی تبدیل کرده است.

جغتای همچنین دارای توانمندی های بسیار در پرورش دام، طیور و آبزیان می باشد و با توجه به اقدامات انجام شده دامداری منطقه از یک وضعیت قابل قبول برخوردار است.

این شهرستان دارای کارخانجات خوراک دام، کارخانه فرآورده های لبنی، سکوی جمع آوری شیر، مجتمع پرورش مرغ گوشتی و تخمی می باشد. 
در حوزه شهرستان جغتای مراتع قابل توجهی بویژه در ارتفاعات جنوبی و دامنه های آن وجود دارد که مورد توجه عشایر کوچ رو سبزوار، اسفراین و بجنورد است.

این شهرستان دارای معادن فراوان نظیر معادن سنگ لاشه، مالون، کرومیت و مس سیلیس  است.

افزایش آمار گردشگران

در همین رابطه مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان جغتای با بیان اینکه بازدید از آثار و بناهای فرهنگی و تاریخی این شهرستان در تعطیلات نوروز ۹۵ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴۰ درصد افزایش داشته است بیان کرد: با پایان دور اول تعطیلات نوروزی و بر اساس آمار ارائه شده، امسال از نظر اقامت مسافر به نسبت مشابه سال گذشته شاهد افزایش ۱۰ درصدی در مراكز اسكان موقت هستیم

مهدی اكبری راد به مهر گفت: همچنین از نظر بازدید از مجموعه ها و بناهای تاریخی شاهد افزایش تعداد بازدیدكنندگان به میزان ۴۰ به نسبت مدت مشابه سال قبل هستیم.

دبیر ستاد اجرایی خدمات سفراکبری راد اضافه كرد: از ۲۵ اسفند ماه ۹۴ و با آغاز كار ستاد اجرایی خدمات سفر تا پایان شنبه هفتم  فروردین ماه جاری بیش از چهار هزار نفر ازاماكن فرهنگی و تاریخی و بناهای مذهبی جغتای از جمله امامزاده علی ابن احمد خداشاهی روستای خداشاه، امامزاده سید حسن غزنوی روستای آزادوار، مسجد خسروشیر روستای خسروشیر و امامزاده سید محمد علوی شهرستان جغتای بازدید كردند.

بازدیدها: 57