مصطفی معین: جامعه‌ای که به نان شب محتاج است به “علم ” توجه نمی‌کند
- ما بهترین قوانین علم و فناوری را در کشور تصویب کرده‌ایم اما نه برای اجرا بلکه برای عدم اجرا
- دوستان ما در وزارت علوم بیشتر مشغول ترمیم هستند تا توسعه؛ ترمیم مشکلات هشت سال سیاه گذشته (۸۴ تا ۹۲) و مشکلاتی که در این وزارت به وجود آمده است و بعد از چند سال تازه به نقطه صفر رسیده‌اند
کنگره ملی آموزش عالی ایران با حضور دکتر محمد فرهادی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر محمدرضا عارف رئیس پیشین دانشگاه تهران، روسای دانشگاه‌ها و معاونان آموزشی در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
دکتر مصطفی معین، رئیس مرکز تحقیقات آسم و آلرژی کشور و وزیر پیشین علوم در این کنگره، به چالش‌های نظام آموزش عالی اشاره کرد و گفت: «جایگاه ایران به لحاظ علم و فناوری در منطقه جایگاهی برتر است. این جایگاه با رسالت دانشگاه در ارتباط است. جهان طبیعی، جهان علم است. ما بهترین قوانین علم و فناوری را در کشور تصویب کرده‌ایم اما نه برای اجرا بلکه برای عدم اجرا. برنامه چهارم توسعه زیرپا گذاشته و به خمیر تبدیل شد.» وی گفت:
«دو پیش شرط برای تحقق چشم‌اندازها و اهداف وجود دارد. اول ثبات سیاست‌های کلان ملی برخاسته از قانون اساسی و اصول آن، که هم درست تفسیر و هم درست اجرا شود. پیش‌نیاز دوم این است که سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی باید با آن سیاست‌های کلان و اسناد بالادستی تطبیق و هم‌سویی داشته باشد. درست است که ما سعی کردیم با فرهنگ بومی و با یک نگاه جهانی عمل کنیم اما بالاخره دانشگاه یک نهاد وارداتی است. خوشبختانه کارکردهای دانشگاه با نیازهای جامعه، جامعیت کامل دارد.»
وزیر اسبق علوم افزود: «ما در دانشگاه‌های ایران یک الگوی تلفیقی از دانشگاه‌های جهان داریم. استادان و پژوهشگران ما در دانشگاه‌های مختلف و براساس الگوهای آنها فارغ‌التحصیل شده‌اند و الان در پست‌های مختلف مشغول به کار هستند.»
معین گفت: «جامعه‌ای که به نان شب محتاج است طبیعی است که به مسئله علم و توسعه آن توجه نمی‌کند. حلقه علم، ساختار، سیاست، فرهنگ و اقتصاد به هم مرتبط هستند. چالش‌ها و مشکلات دانشگاه‌ها باید از پایین به بالا مطرح شود. گروه‌های پایین دانشگاه گروه‌های آموزشی دانشگاه، استادان، شوراها و هیئت‌های امنا هستند. دوستان ما در وزارت علوم بیشتر مشغول ترمیم هستند تا توسعه؛ ترمیم مشکلات هشت سال گذشته (۸۴ تا ۹۲) و مشکلاتی که در این وزارت به وجود آمده است و بعد از چند سال تازه به نقطه صفر رسیده‌اند.»
رئیس مرکز تحقیقات آسم و آلرژی کشور استمرار اصلاحات ساختاری در نظام آموزش عالی متناسب با پیشرفت‌های علمی جهانی را یکی از چالش‌های واقعی پیش رو دانست و گفت:«دو مسئله برای حل این چالش وجود دارد، یکی اجرای کامل وظایف و اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دوم بازگشت به سیاست‌های بخش آموزش عالی در برنامه چهارم توسعه.»
معین ادامه داد: «دومین چالش، ضرورت تفویض اختیار سیاست‌گذاری و برنامه ریزی به هیئت‌های امنا در جهت تامین ارزش‌های آکادمیک است. اخلاق دانشگاهی مناسب نیست و همه آن به هشت سال گذشته باز می‌گردد. من نفهمیدم با چه مکانیزم، مایه علمی و گزینشی ۲۰ هزار هیئت علمی چگونه در آن هشت سال یا چهار ساله دوم وارد دانشگاه شدند.» وی به برشمردن چالش‌های وزارت علوم ادامه داد و گفت: «چالش سوم، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری ارتقای کیفیت و کارایی آموزش عالی برای پاسخگویی به چالش‌های موجود است. چهارم، ضرورت جذب دانشمندان جوان است. کماکان سیر نخبگان ما به سوی خارج است. این یک مصیبت است که بهترین فرزندان جامعه به لحاظ خلاقیت و نوآوری و به لحاظ اخلاق در سراسر دنیا پراکنده شوند و به کشورهای دیگر خدمت کنند. این یک فاجعه و تراژدی است که متاسفانه به آن توجه نمی‌شود. ضرورت انطباق و هماهنگی برون داد آموزش عالی با اهداف بلندمدت چشم‌انداز توسعه فرهنگی و اقتصادی در کشور، ضرورت افزایش سهم آموزش عالی از سهم تولید ناخالص داخلی و ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری کشور در بخش‌های علوم، تحقیقات و فناروری از دیگر چالش‌های نظام آموزش عالی است.»
وزیر پیشین علوم افزود: «تنوع بخشی به منابع مالی نظام آموزش عالی در زمان ما شروع شد و از شش درصد اول انقلاب به حدود ۱۵ درصد درآمد اختصاصی دانشگاه افزایش پیدا کرد. منتهی مرتب تیتر کیهان و رسالت این بود که می‌خواهند دانشگاه را خصوصی کنند، در حالی که مفهوم خصوصی‌سازی را نمی‌فهمیدند. با خدمات آموزشی و پرورشی، تقویت آموزش و پژوهش و تقویت کیفیت و ارائه خدمات، سیاسی برخورد می‌شد و تنش ایجاد می‌کردند. دولت به تنهایی نمی‌تواند آموزش عالی را تامین اعتبار کند و بنابراین این تنوع بخشی بحث بسیار مهمی است.» او هفتمین چالش آموزش عالی را ضرورت عزم ملی برای ایجاد و تقویت فضای اجتماعی و فرهنگی و ساختار اقتصادی برانگیخته فناوری و نوآوری دانست. معین گفت: «اگر جامعه‌ای با فقر مواجه باشد، زمینه اوج‌گیری علمی برایش فراهم نمی‌شود. پیگیری ضرورت‌ها و فوریت‌های علمی و سرمایه‌گذاری بیشتر در آنها، ضرورت پشتیبانی علمی از برنامه‌های توسعه کشور با ارائه راهکارهای اساسی با اثربخشی بیشتر و ضرورت رصد کردن شرایط جدید و پیش‌بینی چالش‌های آینده کشور می‌تواند دیگر چالش‌های نظام آموزش عالی باشد.»
وی افزود: «سیاست باید در خدمت علم و علم نیز در خدمت جامعه باشد. همه دانشگاه‌ها به صورت نهادمند باید با برنامه‌های توسعه کشور پیوند زده شود تا برنامه‌ها هم از پشتوانه علمی برخوردار شوند و هم منطبق با واقعیت‌های جامعه باشند. این پشتیبانی می‌تواند به توسعه اجتماعی برای نیل به جامعه سالم و اخلاقی منجر شود و می‌تواند حضور عزت‌مندانه ایران و ایرانی را در عرصه‌های علم و فناوری فراهم کند.»
بازدیدها: 35
