در یک اقدام بسیار عجیب دو اثر تاریخی تربت حیدریه مسجد شیخ یوسفعلی وحمام صفائیان از  فهرست آثار ملی خارج گردیده است.(نوید خراسان شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۴ – شناسه حبر: ۱۰۸۵۳)

حسن نیکنام

مسجدشیخ یوسفعلی مربوط به دوره قاجار است و در تربت حیدریه،ابتدای خیابان فرمانداری، واقع شده،این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت۱۱۹۲۳ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. حمام صفائیان (حمام گودی) نیز مربوط به دوره قاجار است و در تربت حیدریه،خیابان فردوسی جنوبی،کوچه شیرچهارسوق واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ باشماره ثبت ۱۱۹۲۲ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حالا بنای مسجد شیخ یوسفعلی بدلیل گودبرداری غیر اصولی که در مجاورت این بنا انجام گردیده و حتی صدای برخی صاحبان املاک مجاور را درآورده در حال تخریب است. نظام مهندسی شهرستان هم غیر اصولی بودن گودبرداری را تایید کرده است اما نکته تأسف بار و قابل تآمل در مورد این دو اثر این است که  در اقدامی عجیب متولیان این دو بنا با همراهی برخی مسؤلان شهرستان، مسجد شیخ یوسف علی و حمام صفائیان را از فهرست آثار ملی خارج کرده اند.

رئیس میراث فرهنگی تربت حیدریه:

اداره کل میراث استان صلاح ندانستند که اطلاع رسانی شود

 برای روشن تر شدن ابعاد  این موضوع به سراغ رئیس میراث فرهنگی تربت حیدریه رفتیم. هادی شریفان رئیس اداره میراث فرهنگی تربت حیدریه به خبرنگار نوید تربت گفت بنای شیخ یوسفعلی و حمام صفائیان   در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است اما طبق شکوائیه متولیان این بناها، توسط دیوان عدالت اداری در سال۹۲ از ثبت آثار ملی خارج شده است.

وی افزود:  این بنا زمانیکه در ثبت آثار ملی بود توسط میراث فرهنگی  حفظ و نگهداری میشد اما در سال ۹۲ بنا به رأی قطعی دیوان عدالت اداری از فهرست خارج و دیگر قدرت قانونی لازم برای پیگیری و مرمت آن را نداریم. اگر دوباره به فهرست آثار ملی برگردد برای حفاظت از آن دست به کار خواهیم شد. وی افزود: حتی زمانیکه این بنا در فهرست آثار ملی بود، مدیر کل میراث فرهنگی استان به شهرداری نامه ای ارسال و عنوان کرده بود در صورتیکه  ملک مجاور اقدام به ساخت و ساز نماید بایستی موارد ایمنی برای حفظ بنای مسجد رعایت شود.

  شریفیان ادامه داد: در سالهای قبل که بنا جزء آثار ملی بود با رایزنی هایی که با متولیان این بنا انجام داده بودیم تعهدی داده بودند که به بنا تحت هیچ شرایطی آسیب نرسد.

وی در پاسخ به اینکه چرا زمانیکه تلاش می شد که این بنا از فهرست آثار ملی خارج شود اطلاع رسانی نشده است و تلاشی برای جلوگیری از آن صورت نگرفت، گفت: البته تلاشهایی شد و رایزنی هایی صورت گرفت اما  وقتی که دیوان عدالت اداری رأی میدهد کاری از دست ما ساخته نیست و در خصوص  اطلاع رسانی باید عرض کنم شاید اداره کل میراث استان صلاح ندانستند که اطلاع رسانی بشود.

رئیس اداره اوقاف ما در این موضوع فقط ناظریم

  از آنجائیکه این بناها وقفی است به سراغ رئیس اوقاف شهرستان رفتیم وی در گفتگو با خبرنگار ما گفت : اینکه مسجد شیخ یوسفعلی ثبت ملی بوده و  بعد خارج شده است، من تنها شنیده ام،در خواست خود متولی بوده است که از فهرست خارج شود و به اوقاف ارتباطی ندارد. ما در این بنا ناظریم. اما بر اساس وقف نامه، این بنا حوزه علیه بوده و همان هم باید باشد، قطعه زمین مجاورش نیز وقف شده است برای همین حوزه علمیه که مغازه های تجاری ساخته شود. وی در پاسخ به اینکه متولی حق تخریب را دارد یا خیر گفت: این بنا مسجد است و اگر به دلایل قانع کننده که کارشناسان ما تشخیص می دهند نیاز به تعمیر    داشته باشد متولی میتواند با اجازه حاکم شرع اقدام به بازسازی آن کند به شرطی که همان مسجد باشد و در ابعاد آن هم تغییری داده نشود. وی در ارتباط با نظارت اوقاف بر این بنا گفت: نظارت اوقاف بر بناهایی که متولی دارد در حدی است که ملک متصرف نشود و مسیر وقف نامه درست طی شود، گود برداری بر اساس صورت جلسه چندین سال قبل هیئت امنا مبنی بر ساخت مجموعه تجاری است و و حتی پس از  اعتراض مالکین مجاور موقوفه به گود برداری غیر اصولی که منجر به تخریب مغازه هایشان میشود، نامه ای نوشتیم به مسئولین مبنی بر اینکه در این خصوص اوقاف مسئولیتی ندارد و حتی از متولیان خواستیم پیمانکار را معرفی نمایند تا مراحل ساخت نقشه ها را بررسی کنیم که هنوز جواب نداده اند.

رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر؛

متولی به کمک برخی مسؤلین شهرستان این بناها را از فهرست آثار ملی خارج کرده است

 در ادامه گزارش به سراغ رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تربت حیدریه رفتیم. اشرف جهانشیری در ارتباط با این موضوع به خبرنگار نوید گفت: متاسفانه با خبرشدیم که مسجد شیخ یوسفعلی و حمام گودی را از فهرست آثار ملی در سال ۹۱خارج کرده اند. وی افزود: ما در کمیسیون فرهنگی شورا با پیگیریهای بیشتر در این باره دریافتیم که متولی این بناها با کمک نماینده وقت در سال ۸۸ دادخواستی  برای خارج نمودن بناها از فهرست آثار ملی میدهند که متاسفانه با کوتاهی مسؤلین میراث فرهنگی تربت حیدریه و استان بدلیل عدم دفاعیات محکم، دیوان عدالت اداری در سال ۹۱ حکم به خارج نمودن آثار از فهرست ملی میدهد.

جهانشیری ادامه داد: حتی زمانیکه این پرونده دوسال در جریان بوده است میراث فرهنگی شهرستان هیچ حرکتی نکرده تا بتواند مستنداتی ارایه و از این اقدام جلوگیری کند.

رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر افزود: در پروانه ای که در سال ۹۳ متولی از شهرداری گرفته  است بدلیل اینکه بناها از ثبت خارج شده پروانه بدون در نظر گرفتن حریم بناهای ملی صادر شده است و بر این اساس میتوانند بنا را تخریب کنند که این تخریب در مورد حمامبر اساس پروانه صادر شده اتفاق می افتد.

وی گفت: برای ما جای سؤال است چگونه با وجود اینکه در همه جای دنیا دنبال حفظ آثار تاریخی هستند اما در تربت حیدریه دو اثر ارزشمند مانند مسجد شیخ یوسفعلی که محل پرورش افرادی نامی بوده است و آن را در فهرست آثار ملی این کشور متمدن قرار داده اند نماینده وقتمان در سال ۸۸  می آید با متولی همکاری میکند تا این بناها را از ثبت خارج کند و حتی در سال ۹۱ که این اتفاق می افتد باز هم از سوی نماینده جدید هیچ اقدامی صورت نمی گیرد تا براحتی دو اثر ملی این شهر زمینه تخریب و نابودیشان فراهم شود، اگر نماینده بگوید اطلاع نداشته است که عذر بدتر از گناه است.

جهانشیری گفت: با توجه به اینکه در مورد این بناها رای صادر شده است با پیگیری که انجام داده ایم کاری نمیشود انجام داد اما با این وجود کمیسیون فرهنگی شورا آماده هرگونه اقدامی برای این موضوع است.