معاون اداره کل محیط زیست استان تهران در گفت‌وگو با ایلنا: مشاهده ۱۴۰ مورد زباله‌سوزی غیرمجاز در استان تهران در آذرماه/ علت افزایش کم‌سابقه گوگرد در هوای پایتخت در دست بررسی است

به گزارش خبرنگار ایلنا، آذرماه امسال آلودگی هوا، پدیده جوی غالب کلانشهر تهران بود و نه تنها اهالی این شهر در بیشتر روزها با دود و دم دست و پنجه نرم کردند، بلکه رکوردهایی کم سابقه نیز از انتشار آلاینده‌های مضر در آسمان پایتخت ثبت شد؛ به نحوی که آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد که در آذرماه امسال، هوای پایتخت ۱۶ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و ۸ روز در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت و تهرانی‌ها در این مدت فقط ۶ روز هوای قابل قبول را تنفس کردند.

در این میان اما اخیرا مسئولان شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اظهاراتی را درباره انتشار حجم بالایی از گاز مضر SO2 یا همان دی‌اکسید گوگرد در هوای پایتخت مطرح کرده اند؛ به عبارت دیگر، در حالی که معمولا در فصول سرد سال، شاخص اصلی آلودگی هوای تهران ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون یا همان دوده‌های سیاه است و در آذرماه امسال نیز این ذرات به عنوان شاخص‌ترین آلاینده هوای پایتخت معرفی شدند، اما به گفته محمدمهدی میرزایی قمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در فاصله بین ۲۲ تا ۲۵ آذر شاهد افزایش چشمگیر انتشار آلاینده دی‌اکسید گوگرد بودیم و این سطح از انتشار SO2 در هفت سال گذشته بی‌سابقه محسوب می‌شود.

همچنین احمد طاهری، مدیر واحد سنجش و نگهداری شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اخیرا اعلام کرده است «با وجود ارتقای استاندارد سوخت توزیعی در تهران به یورو۴ در سال‌های گذشته، در روزهای اخیر شاهد افرایش غلطت دی اکسید گوگرد بوده‌ایم که با توجه به کیفیت سوخت توزیعی در کلانشهر تهران نگاه‌ها کمتر به سمت منابع آلاینده متحرک می‌رود. البته ما در شهرداری تهران اختیاری برای پایش سوخت توزیعی نداریم و نمی‌توانیم بگوییم چه اتفاقی در این زمینه افتاده است، اما براساس مسئولیت اجتماعی خود، این موضوع را اطلاع‌رسانی کردیم.»

در این میان علاوه بر مساله انتشار بیش از حد دی‌اکسید گوگرد در هوای تهران، در روزهای اخیر برخی کارشناسان در فضای مجازی، گزارشاتی را درباره انتشار آلاینده دی‌اکسید نیتروژن یا همان NO2 نیز مطرح کرده و تاکید داشته‌اند که انتشار این آلاینده می‌تواند با سوزاندن سوخت‌های بی‌کیفیت در صنایع یا نیروگاه‌های اطراف تهران مرتبط باشد. البته بررسی آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد که در آذرماه امسال، میزان انتشار آلاینده NO2 در سطح شهر تهران فقط دو روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت که آن هم مربوط به روزهای سوم و چهارم آذر بود.

بالا رفتن شاخص دی‌اکسید گوگرد بر اثر وارونگی دما

در این میان با توجه به ابهامات موجود درباره علت انتشار کم سابقه گازهای مضر بخصوص دی‌اکسید گوگرد در آسمان تهران در روزهای اخیر، موضوع را از «زهره عبادتی» معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران جویا شدیم و او نیز به خبرنگار ایلنا گفت: اکنون حدود دو هفته است که هوای تهران در شرایط پایدار قرار دارد و در این وضعیت با توجه به وقوع پدیده وارونگی دما، آلاینده‌ها در لایه‌های پایین جو باقی می‌مانند و با توجه به مصرف سوخت‌های فسیلی توسط منابع ثابت و متحرک، احتمال تشدید آلودگی هوا دور از انتظار نیست.

وی افزود: وارنگی دما یک پدیده طبیعی است که به دلیل شرایط توپوگرافی استان تهران در فصول سرد سال اتفاق می‌افتد و ما نمی‌توانیم با آن مقابله کنیم، بلکه باید وقتی که این پدیده رخ می‌دهد، میزان انتشار آلاینده‌ها را مدیریت کنیم. به همین دلیل نیز در این شرایط کارگروه اضطرار آلودگی هوا برگزار می‌شود تا مقرراتی را برای کاهش انتشار آلاینده‌ها و کمتر شدن مواجهه گروه‌های حساس با هوای آلوده وضع کند؛ از جمله مواردی هم که می‌تواند در کاهش ترافیک و کمتر شدن درگیری گروه‌های حساس با آلودگی هوا نقش داشته باشد، غیرحضوری شدن مدارس و دانشگاه‌ها است.

معاون اداره کل محیط زیست استان تهران ادامه داد: در هفته گذشته در برخی ساعات بعضی روزها شاهد افزایش انتشار گاز مضر دی‌اکسید گوگرد در آسمان تهران بودیم که عامل مهم آن پدیده وارونگی دما است که باعث می‌شود وقتی آلاینده‌های حاصل از سوزاندن سوخت‌های فسیلی وارد جو می‌شود، این آلاینده‌ها در هوا ماندگار باشند و در نتیجه، شاخص انتشار گازهایی مانند دی‌اکسید گوگرد بالا برود. البته در روزهای اخیر حتی در ساعاتی که شاخص دی‌اکسید گوگرد به شکل کم‌سابقه‌ای بالا رفت، بازهم بالاترین شاخص آلودگی هوای تهران مربوط به ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون بود.

وی در ادامه تاکید کرد: مهمترین عامل انتشار بیش از حد SO2، استفاده از سوخت پرگوگرد توسط منابع ثابت یا متحرک است و با توجه به افزایش انتشار این گاز در روزهای اخیر بخصوص روز ۲۴ آذر، سازمان محیط زیست در حال بررسی منبع اصلی انتشار این گاز است. البته موضوع مازوت سوزی در تهران منتفی است، ولی بازهم ما این مساله را رسیدگی می‌کنیم که آیا بالا رفتن ناگهانی شاخص دی‌اکسید گوگرد در برخی روزهای اخیر، به تخلف یک واحد صنعتی ربط داشته یا به توزیع سوخت غیراستاندارد مرتبط بوده است.

مازوت‌سوزی در تهران اکیدا ممنوع است

عبادتی با تاکید بر ممنوعیت اکید مازوت سوزی در تهران گفت: سازمان محیط زیست از سال‌ها پیش استفاده از سوخت مازوت را در نیروگاه‌ها و صنایع شهر تهران و مناطق اطراف آن ممنوع کرده است و براساس پایش‌هایی که همکاران ما به صورت روزانه انجام می‌دهند، هیچ کدام از نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی بزرگ تهران و مناطق اطراف آن که انتشار آلاینده‌ها توسط آن‌ها بتواند تاثیری روی آلودگی هوای تهران بگذارد، مازوت مصرف نمی‌کنند. همچنین براساس استعلاماتی که ما از شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت ملی گاز ایران انجام دادیم، گاز طبیعی تمام واحدهای صنعتی و نیروگاه‌های تهران تامین شده و به هیچ وجه مازوت به این واحدها تحویل داده نشده است.

این مقام محیط زیستی استان تهران ادامه داد: در روزهایی که در هفته گذشته میزان انتشار SO2 بیش از حد افزایش یافت، بازهم از نظر شاخص ها، سطح این آلاینده در شرایط قابل قبول قرار داشت و عامل اصلی آلودگی هوا ذرات معلق بود. البته اساسا در بیشتر روزهای سال حتی در روزهایی که هوای تهران آلوده می‌شود، شاخص انتشار دی‌اکسید گوگرد زیر ۵۰ است و این گاز از نظر میزان انتشار در وضعیت پاک قرار دارد، بنابراین افزایش ناگهانی انتشار SO2 در برخی روزهای هفته گذشته اتفاقی غیرمعمول بود که ما در حال بررسی علت دقیق آن هستیم.

وی درباره میزان انتشار گاز مضر دی‌اکسید نیتروژن در روزهای اخیر نیز توضیح داد: در هفته‌های گذشته شاهد افزایش بی‌سابقه NO2 در آسمان تهران نبودیم، اما در هر صورت باید توجه داشت که این گاز آلاینده بر اثر مصرف گاز طبیعی در منابع ثابت تولید می‌شود و وقتی که در فصل سرما، مصرف این گاز در سیستم‌های گرمایشی تمام منازل و مجتمع‌های اداری، تجاری و آموزشی در سطح شهر بالا می‌رود، افزایش انتشار دی‌اکسید کربن در آسمان تهران در این روزها دور از انتظار نیست.

نقش مهم خودروهای سنگین در آلودگی هوای شب‌های تهران

عبادتی در پاسخ به سوال دیگری درباره احتمال توزیع سوخت غیراستاندارد در سطح شهر تهران و مناطق اطراف آن و افزایش انتشار دی‌اکسید گوگرد بر اثر این اتفاق، گفت: اداره کل محیط زیست استان تهران به صورت دوره‌ای از جایگاه‌های بنزین و گازوئیل در سطح استان نمونه برداری می‌کند و آخرین پایش ما در این زمینه در هفته گذشته انجام شد که در آن، شاهد رعایت استاندارد یورو۴ در سوخت توزیعی برای خودروهای سبک و سنگین در استان تهران بودیم. البته مشکلی که در این زمینه وجود دارد، این است که بعضی خودروها بخصوص خودروهای سنگین، از جایگاه‌های خارج از استان تهران سوخت گیری می‌کنند که بعضا ممکن است سوخت‌های آلاینده‌ای در آن‌ها توزیع شود.

معاون اداره کل محیط زیست استان تهران ادامه داد: علاوه بر مساله سوخت گیری در خارج از استان تهران، مشکل دیگر خودروهای سنگین این است که بسیاری از آن‌ها از فیلتر دوده استاندارد استفاده نمی‌کنند یا طول عمر فیلتر دوده یا سایر قطعات مربوط به آلایندگی آن‌ها پایان یافته است، اما رانندگان اقدام به تعویض آن‌ها نمی‌کنند یا بعضا نظارت ضعیفی روی کیفیت این قطعات در مراکز معاینه فنی وجود دارد یا برخی از این خودروها در سن فرسودگی قرار دارند و همه این موارد باعث می‌شود که بسیاری از خودروهای سنگین از استانداردهای آلایندگی لازم برخوردار نباشد و نقش مهمی در آلودگی هوای تهران بخصوص در طول شب داشته باشند.

وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که خودروهای سنگین عمدتا در طول روز اجازه تردد ندارند و فقط باید در طول شب تردد کنند، معمولا شب‌ها که شاهد افزایش تردد این خودروها هستیم، شاخص‌های آلایندگی هوای تهران نیز به شکل محسوسی بالا می‌رود. البته در شرایط تشدید آلودگی هوا، کارگروه اضطرار آلودگی هوای تهران حتما منع تردد کامیون‌ها و خودروهای سنگین را به عنوان یکی از مصوبات اصلی برای کاهش انتشار آلاینده‌ها در آسمان پایتخت تصویب می‌کند.

زباله‌سوزی غیرمجاز، عامل مهم آلودگی هوای تهران

عبادتی با تاکید بر این زباله سوزی غیرمجاز در اطراف تهران از جمله عوامل مهم آلودگی هوای پایتخت محسوب می‌شود، عنوان کرد: یکی از معضلات بسیار جدی در حوزه آلودگی هوای تهران که تا کنون کمتر به آن توجه شده، موضوع پسماندسوزی غیرمجاز در سطح استان است. البته سازمان محیط زیست تا کنون پیگیری‌ها و اقدامات حقوقی زیادی را برای برخورد با این مساله انجام داده و موضوع را به اطلاع مسئولان ذی‌ربط رسانده، اما هنوز توجه جدی به آن نشده است.

معاون اداره کل محیط زیست استان تهران ادامه داد: براساس گزارش‌های حاصل از گشت و پایش همکاران ما در سطح استان تهران، از یکم تا ۲۷ آذر امسال، شاهد ۱۴۰ مورد زباله سوزی غیرمجاز در سطح استان تهران بخصوص اطراف پایتخت بوده‌ایم که این موضوع نقش مهمی در تشدید آلودگی هوای تهران داشته است؛ زیرا ما هرچقدر بتوانیم میزان انتشار آلاینده‌ها در نیروگاه ها، صنایع و سایر مراکز قانونی را کنترل کنیم، بازهم تا وقتی دستگاه‌های دیگر کمک نکنند، نمی‌توانیم جلوی زباله سوزی غیرمجاز را بگیریم.

وی در پایان تصریح کرد: سوزاندن غیرمجاز زباله قطعا باعث انتشار گازهای سمی و آلاینده‌های خطرناکی در سطح شهر می‌شود و لازم است سریعا با این مساله برخورد شود. البته استانداری تهران اخیرا وعده داده است که پیگیری‌های مورد نیاز را در این زمینه انجام دهد و شهرداری‌های استان را موظف کند که بر تخلیه و سوزاندن غیرمجاز زباله‌ها در سطح استان نظارت کنند.