تحلیل رفتار رسانه‌ای که دیگر ملی نیست؛ صدا و سیما همچنان سوار بر موج فرافکنی
مقام معظم رهبری: اولاً صداوسیما را رهبرى اداره نمی‌کند؛ این معلوم باشد. صداوسیما را رئیس صداوسیما اداره می‌کند و رهبرى هم در موارد زیادى اعتراض‌هایى دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مهرماه سال ۸۷ برخی از دانشجویان دیدار مهمی با رهبر انقلاب داشتند؛ این مراسم با تمامی دیدارهای دانشجویان تا آن روز یک تفاوت اصلی داشت؛ آن اینکه این‌بار دانشجویان سوال‌های خود را با عالی‌ترین مقام کشور در میان می‌گذاشتند و آیت‌الله خامنه‌ای به پرسش‌های مطرح شده از سوی دانشجویانی از گرایش‌ها و رشته‌های تحصیلی متفاوت پاسخ‌هایی صریح می‌دادند.
یکی از بخش‌های این پرسش و پاسخ‌ها به وظایف دانشجو درباره نقد عملکرد صداوسیما مرتبط می‌شد. بسیار هوشمندانه است اگر در آغاز این گزارش؛ نگاهی کوتاه به تنها یک سوال و پاسخ ارائه شده به آن داشته باشیم: «بعضى می‌گویند اگر چنانچه صداوسیما را نقد کنیم، خلاف رهبرى مطلبى گفته‌ایم چون رهبرى رئیس صداوسیما را معین می‌کند! نظر شما چیست؟»
مقام معظم رهبری: «اگر واقعاً ملاک این باشد، که آدم باید به هیچ‌کس اعتراض نکند؛ چون رئیس قوه قضائیه را هم رهبرى انتخاب می‌کند، رئیس‌جمهور هم بعد از انتخابات، تنفیذ رهبرى دارد؛ می‌گوید نصب کردم. پس باید به هیچ‌کس اعتراض نکرد. نه آقا، اولاً صداوسیما را رهبرى اداره نمی‌کند؛ این معلوم باشد. صداوسیما را رئیس صداوسیما اداره می‌کند و رهبرى هم در موارد زیادى اعتراض‌هایى دارد. همین اعتراض‌هایى که شما دارید، بعضى‌هایش یا خیلى‌هایش، اعتراض‌هاى ما هم هست. احتمالاً اعتراض‌هاى دیگرى هم هست که چون براى من از جوانب مختلف گزارش مى‌آورندـ با اینکه خود من ممکن است به قدر شما تماشاچى تلویزیون یا گوش‌کننده رادیو نباشم اطلاعاتم زیاد است. از وضع صداوسیما اعتراض‌هایى هم می‌کنیم، اشکالاتى هم می‌کنیم، گاهى با آنها دعوا هم می‌کنیم. بالاخره آنها هم یک ضرورت‌هایى دارند و جواب می‌دهند؛ گاهى جوابشان درست است، گاهى هم نادرست است. به هر حال اعتراض هست و انتقاد شما از صداوسیما مطلقاً به رهبرى منتقل نمی‌شود. شما حق دارید انتقاد کنید؛ هیچ اشکالى ندارد.»
«رسانه ملی» که به شهادت رییس‌جمهور فعلی کشورمان به «رسانه میلی» شهره شده؛ حاضر به قبول این واقعیت نیست که سیاست‌هایش در یک دهه گذشته موجب از دست رفتن مخاطبانش و سوق پیدا کردنشان به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای شده است. این رسانه به‌جای قبول این واقعیت و تغییر سیاست‌هایی که عملا به از دست دادن اعتبارش منجر شده؛ در مواجهه با نقدهایی که نسبت به عملکرد آن مطرح می‌شود؛ با نسبت دادن صفت‌هایی نابجا به یک رسانه مستقل؛ سعی در فرافکنی دارد.
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) که در طول سال‌های فعالیتش با طرح انتقادهایی بجا و سازنده در رساندن صدا و مطالبه‌های مردم به گوش مسئولان تلاش داشته و درست به همین دلیل هم هرگز حاضر نشده مطالبات مردم را فدای طرفداری از هر دولت یا حزب و جناح سیاسی کند انتقاد از صداوسیما را نیز از این قاعده کلی مستثنی ندانسته و با وخیم شدن روند برنامه‌سازی در رسانه ملی و از دست دادن اعتبارش میان توده مردم؛ طرح انتقادها و ارائه پیشنهادها به این نهاد فراجناحی را بر خود واجب دانسته است.
درست به همین دلیل این خبرگزاری در خرداد ماه امسال پیشنهادهایی را در قالب یک گزارش جامع به رسانه ملی ارائه داد که در آن نیتی جز بازیابی اعتبار ازدست رفته این رسانه نداشت و در ادامه سیاست‌هایش با بالا بردن دُز انتقاد که همه برآمده از خواست مردم، هنرمندان و جناح‌های نادیده گرفته شده توسط رسانه ملی بود؛ این رسالت را تا امروز ادامه داده است.
اما رسانه ملی که خود را مبرا از هرگونه انتقادی می‌داند؛ به هر وسیله تلاش داشته تا رسانه‌های منتقد را بازیگرانی غیرمنصف و وابسته به جناح‌های خاص معرفی کند. با این وجود؛ روز گذشته (۱۱ اسفند ماه) در واکنش به انتشار شایعه استعفای رییس این سازمان که پیش از آن در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخید؛ به نوشتن گزارشی سراسر توهین‌آمیز دست بزند. در این بین؛ رونامه «جام جم» یکی از بازوهای رسانه ملی؛ خبر استعفای سرافراز را بهانه نگارش گزارشی شیرین(!) -به مصداق خود گویم و خود خندم- قرار داد و با استناد به تیترهای «ایلنا» سعی در کاستن اعتبار این رسانه داشت اما از آن‌جا که تمامی گزارش‌های منتشر شده در خبرگزاری کار ایران کاملا برآمده از واقعیات رسانه ملی بود؛ گزارش منتشر شده در پیشانی روزنامه جام جم نیز بیشتر ماهیت انتقادناپذیری رسانه ملی را برای مخاطبان این رسانه عیان ساخت.
نمونه‌هایی که در زیر می‌آید تنها بخش کوچکی از هجمه‌ی انتقادهایی‌ست که در ماه‌های گذشته ازسوی نهادهای مختلف به نحوه مدیریت و سیاست‌های صداوسیما شده است که هریک به تنهایی می‌تواند بر حقانیت مطالب ایلنا و راه درستش در انتقاد از صداوسیما صحه بگذارد.
از خواننده محترم این مطلب تقاضا می‌شود توجه به مطالب زیر را از دست ندهد زیرا خود می‌تواند بار دیگر یادآور عملکرد نادرست رسانه ملی در وظیفه رسانه‌ای خود باشد:
روایت همه‌گیر ماهواره‌ها از زبان نجات‌الله ابراهیمیان
نجات‌الله ابراهیمیان عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در بخشی از گفت‌گوی خود با روزنامه «اعتماد» که روز گذشته منتشر شد؛ گفته است: «سخنگویی مسائل مختلفی دارد. سخنگو باید با جاهایی ارتباط مستمر داشته باشد. صداوسیما نهادی است که بدنه کارشناسی و مجریان و افراد خدوم و انقلابی و با حسن نیت زیاد هستند ولی در مجموع صداوسیما رسانه مطلوب و محبوب من نیست. من به علت ارتباط حرفه‌ای با صداوسیما رفت و آمد دارم و فکر می‌کنم بخشی از گناه علم شدن بشقاب‌های ماهواره‌ای بر گردن صداوسیما است.»
توصیه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی به میانه‌روی
جانبداری‌های بی‌مهابای رسانه ملی انتقاد جدی آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی را نیز به دنبال داشته است. ایشان در آبان ماه امسال از یک‌جانبه‌گرایی صداوسیما در مسئله برجام انتقاد کرد و بر ضرورت حرکت صداوسیما در مسیر اعتدال و میانه‌روی تاکید کرد.
ماجرای سیدعباس عراقچی
صداوسیما در موضع برجام در نقل سخنان سیدعباس عراقچی؛ عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، گزینشی و جهت‌دار عمل کرد. این رفتار غیرحرفه‌ای در جزییات گفت‌وگو با عراقچی تا آن‌جا بود که خبرگزاری صداوسیما مجبور به حذف گزارش منتشر شده‌اش از روی خروجی‌اش شد.
"وام ازدواجی که سوژه رسانه ملی شد" از زبان محمدباقر نوبخت
محمدباقر نوبخت -معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور– معتقد است صداوسیما ذهن مردم را تخریب می‌کند و نه تنها با یک انیمیشن؛ آمار دولت را زیرسوال می‌برد بلکه با پخش گزارش‌هایی شتاب‌زده سعی در تخریب دولت دارد. وی به گزارشی درباره پرداخت وام ازدواج اشاره می‌کند و می‌گوید: خاطرم هست که وقتی اعلام کردیم بعد از عید فطر وام ازدواج را پرداخت می‌کنیم؛ گزارشگر صداوسیما صبح اول وقت سراغ شعبه‌ای رفت تا یک نفر را پیدا کند و بپرسد آیا وام ازدواج گرفته یا نه؟ و همان شب شبکه دو و خبر ۲۰:۳۰ اعلام کرد که اغلب وام ازدواج نگرفته‌اند و بعد هم این موضوع را به رانت ۶۵۰ میلیونی و مطالبات معوق وصل کرد.
منصور حقیقت‌پور: صداوسیما بر روال نیست
منصور حقیقت‌پور (عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس) درباره سیاست‌های رسانه ملی گفته است: بعضی از نهاد‌ها را به این دلیل که وزارتخانه نیستند؛٬ نمی‌شود استیضاح کرد و تنها امکان تحقیق‌وتفحص وجود دارد. اما باید اعمال‌نظرهایی در مدیریت صداوسیما صورت بگیرد تا این رسانه روی روال درست قرار بگیرد. چراکه متاسفانه اکنون بر روی روال نیست. او از جلسه محمد سرافراز با فراکسیون رهروان ولایت و هجمه انتقادات به رسانه ملی سخن به میان می‌آورد و اینکه نمایندگان از توضیحات رییس رسانه ملی قانع نشدند.
در همین جلسه موضوعاتی مثل تبعیض‌های بحث برجام، حضور پررنگ برخی نمایندگان و عدم حضور برخی نمایندگان دیگر و از دست دادن مخاطبان صداوسیما مطرح شد که سرافراز در دادن پاسخی قانع‌کننده به نمایندگان ناکام ماند.
خبر راستی که باید از همسایه شنید به روایت نقویان
حجت‌الاسلام ناصر نقویان (استاد اخلاق) در همایش صدای ملت، صداوسیما را دروغگو خطاب می‌کند و به طرح این سئوال می‌پردازد: "وقتی در خانه‌ای پدر دروغ بگوید، اعضای خانواده خبر را باید از همسایه بشنود، باید از خودتان بپرسید چرا ملت اخبار صدای آمریکا و بی‌بی‌سی را ترجیح می‌دهند؟"
یک سال اخیر برای صداوسیما سالی کم‌نظیر بود؛ سالی که رسانه ملی توانست صدای اعتراض هر سه قوه (مجلس، دولت و دستگاه قضا) را درآورد. دولتی‌ها شکایت کرده‌اند، مجلسی‌ها تحقیق و تفحص را پیش کشیده‌اند و قوه قضاییه هم هنوز گلایه دارد. تشکیل لیست «احضار» توسط قوای سه‌گانه برای مدیران صداوسیما را باید بخش دیگری از این پرونده درخشان دانست.
در همین مدت دولت دو شکایت از صداوسیما به شورای نظارت ارجاع داده؛ یکی شکایت سازمان محیط زیست و دیگری شکایت نهاد ریاست‌جمهوری. دلیل شکایت اول گزارش‌های مربوط به تحصن کارکنان سازمان بوده و علت شکایت دوم اخبار «جهت‌دار» سفر رییس‌جمهوری به مازندران.
انتقاد شجاعی کیاسری از ادبیات نیش‌دار رسانه ملی
شجاعی کیاسری (نایب رئیس شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما) می‌گوید که «نمایندگان هر سه قوه انتقاداتی جدی به صداوسیما دارند که به صورت مکرر هم مطرح می‌شوند. ولی متاسفانه تاکنون باوجود اینکه این مسائل را به رییس و مدیران ارشد سازمان منتقل کرده‌ایم، اتفاق خاصی رخ نداده و رسانه ملی کم‌و‌‌بیش بر همان مسیر قبلی می‌رود.»
او از ارائه گزارشی از نحوه عملکرد صداوسیما و رفتارها و توهین‌هایی که به قوای سه گانه کرده است؛ سخن به میان می‌آورد و ادامه می‌دهد: «عملکرد صداوسیما در مدت اخیر خصوصا در موضوع برجام و نوع ادبیات نیش‌دار و توهین‌آمیزی که حوزه سیاسی شبکه خبر در ارتباط با مجلس، دولت و قوه قضائیه داشته، مورد بررسی قرار گرفته است و پیمان جبلی معاون خبر سازمان صداوسیما باید در این باره پاسخگو باشد.»
رسانه ملی پشت‌گرمی برخی نمایندگان خاص
از دیگر کارهای غیرحرفه‌ای رسانه ملی در این مدت می‌توان به برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو، در تاریخ چهاردهم شهریور ماه امسال اشاره کرد. برنامه‌‌ای مختص به برجام که قرار بود با حضور "حمید بعیدی‌نژاد"، مدیرکل حقوقی و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه و عضو ارشد تیم کارشناسی مذاکره‌کننده هسته‌ای و "علیرضا زاکانی" نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی برگزار شود. اما صداوسیما بنا به شهادت ناظران تمایلی به پخش صدایی غیرهمسو با خود نداشت بنابراین عذر نماینده دولت را که در مسیر جام جم بود؛ خواست و نهایتا برنامه را با یک مهمان روی آنتن فرستاد تا مخاطبانش تنها شنونده گفته‌های یکسویه نماینده اصولگرای مجلس شوند.
در این مدت صداوسیما علاوه بر افرادی که در بالا به آنها اشاره شد، هنرمندان و بازیگران را نیز به ستوه آورده و آنها از هر تریبونی برای رساندن صدای اعتراض‌شان به این سیاست‌ها بهره برده‌اند. از انتقاد روتوش نشده حامد بهداد و تینا پاکروان در نشت خبری فیلم "نیمه شب اتفاق افتاد" در جشنواره فیلم فجر امسال به صداوسیما گرفته تا مصاحبه نکردن برخی بازیگران با گزارشگران رسانه ملی به دلیل سیاست‌های حذفی صداوسیما.
و اما ایلنا…
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) هرگز مدعی نبوده و نخواهد بود که در شیوه اطلاع‌رسانی خالی از اشکال کار کرده است اما پای این حقیقت ایستاده که هرگز دست از طرح انتقادهای درست و پایبندی به صداقت برنخواهد داشت… پس ایلنا در مسیری که انتخاب کرده و آن را ادامه خواهد داد؛ مصرانه بر این اعتقاد است که این رسانه فرصتی برابر برای همه صداها فراهم کرده است. رسانه‌ای که به‌رغم تمامی کمبودهای فنی و مالی و عدم برخورداری از هرگونه پشتوانه‌های مالی وابسته به هر وزارتخانه یا نهاد عمومی؛ توانست در بیست‌ویکمین نمایشگاه مطبوعات در رتبه دوم ایستاده و در جدول امتیازات رتبه‌بندی خبرگزاری‌های عمومی نیز جزء چهار خبرگراری اول باشد حتی اگر ازسوی روزنامه وابسته به رسانه ملی خبرگزاری‌ای توصیف شود که در ارتقا بخشیدن خود بین خبرگزاری‌های مطرح ناکام بوده و برای این ارتقا محکوم به انتشار اخبار زرد است که در این‌باره نیز مخاطبان ایلنا و البته رسانه ملی خود صاحب اندیشه و درک کافی برای تشخیص سره از ناسره و دورغ از راست هستند.
هرچند روزنامه وابسته به صداوسیما سعی کرده از مشکلات مالی ایلنا به عنوان پاشنه آشیل آن استفاده کند اما نویسندگان همان گزارش کذایی خود بهتر می‌دانند که عدم وابستگی مالی ایلنا به هریک از نهادهای دولتی از نکات مثبت یک رسانه محسوب می‌شود که موجب می‌شود خبرنگاران آن به خاطر خوش‌خدمتی به اربابان پول دست به قلم نبرده و صداقت را به ریال‌های رایج نفروشند.
به این شمار اندک از رفتارهای توهین‌آمیز و تخریبی رسانه ملی می‌توان اضافه کرد: بی‌حرمتی به خانواده امام راحل؛ رییس مجمع تشخیص مصلحت که هشت سال ریاست جمهوری کشور را درکنار پست‌های مهمی چون ریاست مجلس شورای اسلامی را عهده‌دار بوده و امروز رای اول مردم تهران در خبرگان رهبری‌ست که نشان از محبوبیت او در میان مردم است و بسیاری از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی شامل رییسان جمهور؛ وزرا؛ نمایندگان مجلس؛ معاونان؛ مدیران؛ اساتید دانشگاه؛ نخبگان؛ روشنفکران؛ نویسندگان؛ مترجمان؛ هنرمندان؛ خبرنگاران و بخش زیادی از مردمی که به هر دلیل سیاست‌های یکسویه و روش‌های حقنه کردن مطالب را آنچنان که در این سازمان عریض و طویل باب است؛ نمی‌پسندند.
و هنوز ایلنا فراموش نکرده گفتگویی را که سال گذشته با رییس سابق رسانه ملی (عزت‌الله ضرغامی) داشت. بلافاصله بعد از انجام مصاحبه و براساس وعده‌ای که داده بودیم؛ متن گفتگو را برای ایشان ارسال کردیم و در کمال شگفتی شاهد بودیم که آقای ضرغامی دستور حذف بخش‌هایی از مصاحبه؛ حذف سوالاتی که ایلنا آنها را مطرح کرده بود اما ایشان حاضر به پاسخگویی به آنها نبودند؛ حذف کل لید نوشته شده برای مصاحبه؛ حذف تیتر و روتیتر مطلب و نوشتن تیتر و روتیتری به انتخاب و سلیقه خودشان را دادند و … خلاصه ماجرا هم آن شد که ایلنا صلاح دید در آن شرایط از انتشار مصاحبه تحریف شده آقای ضرغامی صرف‌نظر کرده گرچه این حق را برای خود قایل است که هر زمان صلاح دید؛ آن را همانگونه که صدای گفتگو را به‌صورت ضبط‌شده در اختیار دارد؛ منتشر کند.
بازدیدها: 54
