ایمن‌سازی، تبِ روز!ابوالقاسم قاسم زاده
۱۳۹۵عادت ما است تا از پی هر حادثه‌ای، نیازی را موضوع روز بخوانیم و مدتی درباره اهمیت، ضرورت و نیاز به آن در زندگی فردی و اجتماعی داد سخن دهیم و قلم فرسایی کنیم. اگر زلزله‌ای اتفاق افتد، چند هفته کار و کاسبی «گسل شناسان» و ضرایب ایمنی ساختمانها و اماکن عمومی در برابر زلزله و مقایسه آن با دیگر کشورها از جمله کشور زلزله‌خیز ژاپن موضوع روز می‌شود و همه از مسئولان و مردم و نهادها و سازمان‌های گوناگون درباره آن نظر می‌دهند، کمبودها را به دقت شمارش می‌کنند و خط سیاسی جناح‌ها را بر اساس منافع خاص هر فرد و جناح، اندازه‌گیری می‌کنند و از طریق مطبوعات و رسانه‌ها به اطلاع عموم می‌رسانند.
اگر سیلی راه افتاد و در بخشی از کشور خسارت‌های ویرانگر بجای گذاشت، یکباره همراه امواج سیل حادثه آفرین، مسدودسازی مسیر رودخانه‌ها یا ساخت و سازهای بدون مجوز در کناره رودخانه‌های سیل خیز یا کم کاری شهرداری‌ها در بازگشایی یا پاک‌سازی مسیرهای فاضل آب شهری و عبور سیلاب‌ها و… موضوع روز می‌شوند.
اگر بخاری مدرسه‌ای آتش بگیرد و آتش آن علاوه بر نابودی ساختمان مدرسه، موجب سوختگی چندین نفر دانش‌آموز و معلم شود، زنگ خطر در سراسر کشور به حرکت و احساس ملی چنان به صدا در می‌آید که از بودجه آموزش و پرورش تا استاندارد ساختمان‌های مدارس و سیستم گرما و سرمایی آن موضوع روز می‌سازند. به همین سیاق است وقتی دیوار مدرسه‌ای فرو می‌ریزد و بخشی از کلاس درس دانش‌آموزان را ویران می‌سازد و دانش‌آموزانی را زخمی می‌کند و… نه تنها ایمنی مدارس، معلم و دانش‌آموز موضوع روز می‌شوند، بلکه مدت‌ها نقد کل آموزش و پرورش کشور از زوایای گوناگون موضوع روز به حساب می‌آیند؛ به خصوص اگر «مینی بوس» دانش‌آموزان واژگون شده باشد یا انفجار «گاز پیک نیکی» یک برنامه تفریحی ـ آموزشی را در گوشه‌ای از کشور به عزا مبدل کرده باشد.
از یادتان نرفته، بحران تصادف‌های درون شهری و جاده‌ای و مرگ شهروندان که شمارش آن در اندک زمانی به چندین نفر می‌رسد از اصلی‌ترین عناوین بحران و موضوع روز در ایام تعطیلات تابستانی، نوروز و … می‌شوند، که همه در آن مقصرند؟ و این روال موضوع روز در طول سال برای مصاحبه‌ها و نقد و نظرپردازی کارشناسانه و چرخش قلم در مطبوعات است.
لطفاً بقیه عناوین بحران‌ها و موضوع روز شدن‌ها را خود شمارش کنید تا همچون نویسنده محک دریابید که ما هنوز که هنوز است نیازمند «ستاد بحران» در بسیاری از موارد زندگی هستیم! راستی این خود از عجایب نیست که همه نیاز به داشتن و حضور دائمی «ستاد بحران» را هم ضروری و هم لازم می‌دانیم؟
***
بعد از حادثه تلخ ساختمان پلاسکو، موضوع «ایمنی» در صدر اخبار و مصاحبه‌ها و نوشته‌ها قرار گرفته است. رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفته است «وجود مراکز پرخطر در تهران، زندگی مردم را تهدید می‌کند!»
سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند عامل کشور در دومین نشست هم‌افزایی استادان شهرسازی دانشگاه‌های کشور گفت: «… توسعه بسیاری از شهرها از قبیل ابرشهر تهران، بر اساس معیارهای شهرسازی انجام نشده است و طرح جامع و مدونی برای توسعه شهرها در اختیار نبوده است در نتیجه شاهد این هستیم که بسیاری از مراکز پرخطر در داخل یا مجاورت شهرها قرار دارد و این موضوع زندگی بسیاری از مردم اطراف خود را تهدید می‌کند. بسیاری از مراکز تولید و ذخیره مواد شیمیایی و سمی در شهرها وجود دارد که طرحی برای مدیریت حوادث احتمالی برای آنها نیست و در بسیاری از موارد مردم از وجود آن مطلع نیستند.» از قول رئیس سازمان پدافند عامل کشور در سایت‌ها نوشته شده است که تهران ۴۰۰ نقطه پرخطر و بحران‌خیز دارد!
رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز، دیروز در جریان دویست و بیست و دومین جلسه شورا با اشاره به مصاحبه دادستان کل کشور مبنی بر این که ایمن‌سازی ساختمانها بر عهده شهرداری است و شهرداری نباید فقط به تذکرها به پلاسکو اکتفا می‌کرد، گفت: «در نامه‌ای از رئیس قوه قضائیه و دادستان کل کشور می‌خواهیم این موضوع تعیین تکلیف شود، چرا که از بند ۱۴ ماده ۵۵ شهرداری این وظیفه استنباط نمی‌شود.»
امروز بعد از حادثه تلخ ساختمان پلاسکو، بار دیگر ایمنی اماکن عمومی، برج‌‌ها و بافت‌های فرسوده شهری موضوع روز شده است. هر سه قوه (مجریه، مقننه و قضائیه) ضرورت بازنگری ایمنی و قوانین و آئیننامههای مربوط به آن را در دستور کار خود دیده‌اند. چنین به نظر می‌آید که در آینده نزدیک، قوانین و آئیننامههای «ایمنی» به‌خصوص در شهر تهران، دقیق‌تر در نظر گرفته شوند. اما موضوع ایمنی تنها به داشتن قوانین و یا آئیننامههای اجرایی بستگی ندارد و کامل نمی‌شود. آموزش و فرهنگ‌سازی درباره «ایمنی» بخش مهم برای بالابردن ضریب امنیت زندگی و اجتماعی است و پرسش همین است، در کجای فرهنگ آموزشی ما به موضوع «ایمنی» پرداخته شده و مباحثی به آن اختصاص داده شده است؟
پاسخ نگارنده به این پرسش را اگر عجولانه ندانید، چنین است که تا «فساد» است، «ایمنی» نه تنها موضوع روز که موضوع هر روز ما است!
بازدیدها: 13
