ناگفته‌های ظریف از درگذشت هاشمی تا درز محرمانه‌ها
محمدجواد ظريف يكي از پركارترين دولتمردان حسن روحاني در طول سه و نيم سال گذشته است. چالش‌هاي ايران در سياست خارجي كه در دولت قبل ايجاد شده وظيفه وزارت خارجه را بيش از پيش سنگين كرد. ظريف بعد از ماه‌ها مذاكره توانست بالاخره مناقشه هسته‌ای ايران با غرب و در راس آن آمريكا را كه قدمتي ده‌ساله داشت با توافقي به نام برجام به سرانجام برساند. او در اين راه همواره مورد هجمه و فشار دلواپسان بود اما از انجام وظايف خود پا پس نكشيد. وزير خارجه كشورمان به تشريح برخي رويدادها در سياست پرداخته است. ظريف درباره مهم‌ترين اتفاق سياست داخلي كشور در هفته‌هاي اخير يعني رحلت آيت‌ا… هاشمي به «انتخاب» گفت: «يكشنبه ۱۹ دي جلسه هيات دولت بود. آقاي جهانگيري با حالت آشفته جلسه را تعطيل كرد و گفت خبر خيلي بدي درحال وقوع است، دعا كنيد كه اين اتفاق نيفتد. به ياد دارم سوار ماشين كه شدم تا حدود ساعت هفت و نيم سوره حمد مي‌خواندم كه خداوند شفاي ايشان را بدهد. متاسفانه حدود ساعت هفت و نيم بود كه خبردار شديم اين اتفاق افتاده است. ظريف تاكيد كرد: جاي خالي آقاي هاشمي پرشدني نيست. وزير خارجه در واكنش به اشاره تاثيرگذاري آيت‌ا… هاشمي در ترميم روابط ايران و اعراب افزود: «به هر حال الان خيلي نيازي نيست كه به فرصت‌هايي كه از دست رفته بپردازيم ولي ايشان تلاش‌هايي در دولت قبل انجام داده بودند و فرمودند كه با وجود توافقات در اين حوزه متاسفانه، آنها اجرايي نشد و بعد از آن ايشان ديگر خيلي آمادگي ورود به اين موضوع را نداشتند، مگر اينكه ضمانت‌هايي وجود داشته باشد كه به نتيجه برسد. ظريف درباره تخريب خود اظهار داشت: به هر حال كار جديدي در اين دوره شكل گرفته كه ما خيلي به آن عادت نداشتيم، عادت نكرديم كه مذاكره نوعي مقاومت است و در خود مذاكره شما ناگزير از مقاومت هستيد. اطمينان دارم كه من و همكارانم اين آمادگي را به پيروي از آن درسي كه همه ما از آقاي هاشمي‌رفسنجاني گرفتيم داریم كه ما بايد هزينه نظام شويم، نه نظام هزينه ما. از اين تخريب‌ها دلسرد نمي‌شویم. او تصريح كرد: «گاهي اوقات طرف مقابل پيام‌هاي غلطي از اختلافات داخلي مي‌گرفت؛ چون دوستان ما در تخريب از يك محدوده فراتر مي‌رفتند و طوري وانمود مي‌كردند كه تيم مذاكره‌كننده تيمي است كه اصلا تعلقي به مقاومت ندارد، تعلقي به خواسته‌هاي ملت ندارد و اينگونه به دروغ و به اشتباه گروهي را به مذاكره‌كننده خارجي معرفي مي‌كردند كه حتما به منافع ضرر مي‌زد.»
دوستان از شنيدن كلمه اشتباه خيلي مشعوف شده بودند
وزير خارجه درباره انتقاد به او به علت مذاكره با زبان انگليسي گفت:«زبان در ديپلماسي و ارتباطات، يك ابزار است و هيچ ارتباطي با هويت شما ندارد. مثل اين است كه شما بگوييد چرا فلان رزمنده ما از هواپيماي غيرايراني استفاده مي‌كند، چرا فلان رزمنده ما از تانك غيرايراني استفاده مي‌كند. زبان ابزار ارتباطات است و همه كساني كه در حوزه ترجمه كار كردند مي‌دانند كه بهترين مترجمان حتي مترجمان سازمان ملل كه بعضي از آنها حقوقشان از ديپلمات‌ها بيشتر است در ترجمه، چيزي بين ۶۰ يا ۷۰درصد محتوا را منتقل نمي‌كنند.» وزير خارجه ايران درباره ماجراي جلسه كميسيون امنيت ملي و آنچه از محتويات آن جلسه محرمانه در رسانه‌ها مطرح شد گفت: «آن‌جور كه ايشان فرموده بودند من نگفتم؛ من نه در مذاكرات برجام و نه درباره موارد ديگر، بلكه درباره يك اظهارنظر عمومي، گفتم اين اظهارنظر من درست نبوده و اشتباه بود. مثل اينكه دوستان ما از شنيدن كلمه اشتباه خيلي مشعوف شده بودند. من هنوز اعتقاد دارم حرف‌هايي كه در كميسيون زدم حرف‌هاي محرمانه است. نه اينكه از مردم محرمانه باشد، اما بعضي‌ها با مقداري فضاسازي در تلاشند كه افكار عمومي را در اين باره تحريك كنند. واقعا نمی‌توانم متوجه شوم که چرا، واقعا باعث تاسف است که با اعتقادات مردم بازی می‌کنند. یک قصه معروف داریم که دزدی سر یک کیسه رفت و دید بسم‌ا… بر روی آن نوشته شده و در ادامه نوشته که خداوندا من مالم را به تو سپردم. دزد پول را در همان جا گذاشت و گفت: من دزد اموال هستم و دزد عقیده نیستم. من نمی‌دانم بعضی از دوستان ما چطور حاضر می‌شوند با اعتقادات مردم بازی کنند و بعد ادعای انقلابی‌گری و طر‌فداری از ارزش‌ها را داشته باشند. ظريف در زمينه اينكه يكي از روساي سابق تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي اخيرا صحبت‌هاي مكرري درباره بحث برجام مي‌كند و دستاورد هسته‌اي را جعلي و برجام را واويلا خوانده است، در پاسخ به اين سوال كه با توجه به اينكه اين فرد در سال ۹۲ كانديداي رياست‌جمهوري بود و به نظر مي‌رسد كه در سال ۹۶ فعال اين عرصه باشد، اين صحبت‌ها از سر دلسوزي است يا جنبه انتخاباتي دارد، گفت:«من اميدوارم از سر دلسوزي باشد اما حتما با ايشان موافق نيستم و سياست‌هايي هم كه ايشان دنبال كردند نه تنها من موافق نيستم بلكه يك بخش عظيمي از جامعه ما موافق نيست وگرنه به او راي مي‌دادند.»
شرايط تحريم ايجاد فساد عظيم مي‌كرد
ظريف درباره نقل قول يكي از ديپلمات‌هاي طرف غربی از مذاكرات در دولت گذشته مبنی بر اینكه مذاكره‌كننده ایرانی به بيان درس تاريخ ايران و اسلام ميپرداخته، پاسخ داد: « نمی‌خواهم به کار دوستان ایراد بگیرم و اقداماتشان را زیر سوال ببرم، اما واقعیت این است که با توجه به این همه وقت و سال، شرایط بهتر در کنار ابلاغ پیام و اعلام مواضع، امکان برای رسیدن به یک راهکار و یک فهم مشترک و کار را پیش بردن، بود». او درباره وضعيت ايران در صورت ادامه روند دولت قبل تصريح كرد: « البته شما هيچ‌وقت نمي‌توانيد پيش‌بيني كنيد چه اتفاقاتي ممكن است بيفتد اما توليد نفت ايران از نزديك دو ميليون و پانصد هزار بشكه در روز به چهارصد هزار بشكه در روز رسيده بود، با يك برنامه‌ريزي كه آنها براي ما كردند؛ مثلا آمريكايي‌ها گفتند كشورها موظفند كه هر شش‌ماه يك‌بار ۲۰درصد از خريدشان را از تهران كم كنند، اروپايي‌ها به خودشان شش ماه فرصت دادند كه بتوانند جايگزين پيدا كنند و خريد نفت از ايران را قطع كردند. كمااينكه در آن مدت از روي ناچاري، راهكارهايي را پيدا كردند، اما آن راهكارها غيرشفاف بوده و غيرمستقيم، همچنين هزينه آور و فساد آور بود. يعني هم ايجاد فساد عظيم مي‌كرد و هم با هزينه خيلي زيادي، نقل و انتقالات پول صورت مي‌گرفت كه هنوز هم تمام صورت مساله براي ما روشن نشده است كه به چه ميزان ضرر خورديم.»
جزئيات را هم به رهبري گزارش مي‌داديم
وزير خارجه كشورمان درباره اينكه مقام معظم رهبري تا چه حد در جريان مذاكرات بودند گفت: «موضوعات مهمي كه در مذاكرات جريان داشت به محضر مقام معظم رهبري گزارش مي‌شد. اينكه ايشان درباره جزئيات اظهارنظر مي‌كردند درست نيست. ايشان درباره جزئيات اظهارنظر نمي‌كردند اما خطوط كلي را مشخص مي‌كردند، با اين حال، ما جزئيات را هم به ايشان گزارش مي‌داديم اما شأن رهبري ورود به آن جزئيات نبود و ايشان خطوط كلي مشخص مي‌كردند.» محمدجواد ظريف درباره ديدگاه ترامپ نسبت به برجام خاطرنشان كرد: «آقاي ترامپ نگاه مي‌كند و مي‌گويد كه ايران نبايد يك سانتريفيوژ داشته باشد و الان اين تعداد سانتريفيوژ دارد. مي‌گويد كه حتي تا روز آخر سياست ما اين بود كه راكتور آب سنگين در ايران نباشد ولي الان اين كشور راكتور آب سنگين دارد. سياستشان اين بود كه پالايشگاه آب سنگين اراك را ببندند، اما الان پالايشگاه آب سنگين ايران يكي از بزرگ‌ترين توليدات در دنيا است. آقاي ترامپ مي‌گويد كه چرا ايراني‌ها اينها را به دست آوردند؟ متوجه نيست كه وقتي آدم‌ها وارد مذاكره مي‌شوند نمي‌توانند همه چيزي را كه مي‌خواهند به دست آورند. دولت قبلي آمريكا هيچ امتيازي را از روي رغبت به ما نداد و تك‌تك امتيازاتي كه در زمان مذاكره و در زمان اجرا كه مهم‌تر از مذاكره بود، گرفتيم با تلاش و كوشش بود». او همچنين درباره رابطه اش با سردار سليماني تصريح كرد: «من بيش از ۲۰ سال است كه با سردار سليماني ارتباط نزديك دارم؛ در مذاكرات مختلف، وقتي كه درباره عراق و افغانستان مذاكره مي‌شد و من مسئول هيات ايراني بودم، ايشان را يك شخصيت بسيار فهيم و دلير مي‌دانم كه امكان مفاهمه براي بنده با ايشان كاملا وجود دارد و معتقد هستم كه ما همه كارگزاران يك نظام هستيم و نياز است كه همه ما با هم متحد باشيم.»
كشورهايي كه در كنار ما بودند، شركاي مهمي براي ايران هستند
يكي از موضوعاتي كه بعد از پيروزي ترامپ بسيار پرسيده مي‌شود ارتباط ايران و روسيه است. ظريف در اين زمينه گفت: «كشور روسيه همسايه و شريك مهم ايران در منطقه ماست. ما با اين كشور ديدگاه‌هاي مشابهي در سوريه داريم و اين به اين معنا نيست كه همه ديدگاه‌هايمان الزاما با هم يكسان باشد اما كلياتي كه ما مي‌بينيم در ارتباط با مسائل منطقه، نزديك به همديگر است و ارتباط ما و روسيه به عنوان قسمتي از يك رابطه همه‌جانبه جمهوري اسلامي ايران است. بنابراين ما معتقديم كه اين كشورهايي كه در شرايط سخت در كنار ما بودند شركاي مهمي براي ايران هستند، ما بايد اين واقعيت را بدانيم كه كشورها منافع دارند و اين منافع كشورها را در موضوعات ويژه‌اي ممكن است به همديگر نزديك كند، اين به اين معنا نيست كه كشورها به يكديگر علاقه دارند، يا از همديگر نفرت دارند. اين منافع ممكن است در يك حوزه‌اي آمريكا و روسيه را به همديگر نزديك كند، كما اينكه در دوران دولت گذشته در بحث هسته‌اي هر پنج قدرت عضو دائم شوراي امنيت با يك زبان عليه ما صحبت كردند». ظريف در پاسخ به اين سوال كه در صورت حضور و پيروزي دكتر روحاني در انتخابات سال ۹۶ و پيشنهاد مجدد حضرتعالي براي قبول وزارت خارجه آيا اين سمت را قبول مي‌كنيد، تصريح كرد: «من هيچ‌وقت راجع به شرايط فرضي صحبت نمي‌كنم، فعلا وظيفه‌اي الان داريم، همان‌طور كه مقام معظم رهبري گفتند اين است كه وظيفه‌اي كه داريم را انجام دهيم. محمد جواد ظريف درباره رابطهاش با مقام معظم رهبري و اين موضوع كه برخي مسئولان مي‌گويند ايشان كمتر كسي را مثل وزير خارجه كشورمان «عزيز» خطاب كردند خاطرنشان كرد:«من حتما لياقت محبت‌هايي كه حضرت آقا نسبت به بنده در طول ۲۷ يا ۲۸ سال گذشته داشتند را ندارم، شايد نخستين باري كه من خدمت ايشان رسيدم زماني بود كه كارمند محلي در نيويورك بودم و البته به عنوان كارمند محلي مسئول نمايندگي بودم كه از اتفاقات نادر تاريخ ديپلماسي هر كشوري است و ايشان به عنوان رئيس‌جمهور براي مجمع عمومي تشريف آورده بودند؛ از آن زمان محبتي كه آقا به من داشتند، محبت ويژه‌اي بوده است كه حتما لايق آن نبودم.» ظريف همچنين درباره شايعات كانديداتوری در انتخابات رياست‌جمهوري سال ۹۶ تاكيد كرد:«اين را با قطعيت مي‌توانم بگويم كه من هيچ‌گاه كانديدای رياست‌جمهوري نخواهم بود، چون اين توان را در خود نمي‌بينم.»
بازدیدها: 37
