توریسم و تروریسم امنیت به بزرگترین چالش این روزهای صنعت گردشگری تبدیل شده است
در اواسط ژانویه سال ۲۰۱۶ میلادی، در یک حمله تروریستی دریکی از توریستیترین نقاط استانبول، یعنی محله سلطان احمد، حداقل ۱۰نفر که ۸ نفر آنها گردشگران آلمانی و نروژی بودند، کشته و بیش از ۱۵ نفر زخمی شدند. بلافاصله وزارت امورخارجه آلمان از شهروندان خود که در استانبول حضور داشتند، قاطعانه خواست تا از رفتن به محلهای شلوغ، اماکن عمومی و جاذبههای توریستی خودداری کنند. از سوی دیگر، دولت ترکیه به همه رسانههای خبری این کشور دستور داد تا از انتشار خبر، مصاحبه، تحلیل یا هرگونه مطلب دیگری درباره حادثه انفجار در شهر استانبول خودداری کنند.
پاریس هم سال گذشته میلادی را در حالی سپری کرد که مرکز توجه شبکههای خبری جهان به خاطر حملات تروریستی متعدد بود. سالانه بالغ بر ۸۲ میلیون توریست خارجی از فرانسه دیدن می کنند که این تعداد، درآمد این کشور از توریسم را به بیش از ۴۰ میلیارد یورو میرساند. هر چند حوادث تروریستی اخیر پاریس در محلات غیر توریستی اتفاق افتاد اما بازهم تأثیرات منفی خود را روی اذهان گردشگران و عموم مردم باقی گذاشت.
در سال ۲۰۰۴ میلادی بمبگذاریهای مادرید باعث مرگ ۱۹۱ نفر شد. در بالی اندونزی نیز زمانی که توریستها هدف بمبگذاری قرار گرفتند، ۲۰۰ نفر از جمله ۸۸ استرالیایی کشته شدند. در حمله تروریستی سال قبل در تونس نیز دست کم ۳۸ نفر قربانی شدند که بیشتر آنها گردشگران اروپایی بودند. این اقدام تروریستها، ضربه محکمی به اقتصاد تونس و صنعت گردشگری این کشور زد. بیشتر کشورهای اروپایی و امریکایی در همان ساعات اولیه از شهروندان خود خواستند که از خاک تونس خارج شوند. بعد از این حملات، وزارت گردشگری تونس اعلام کرد ۳ هزار نفر از مسافرانی که میخواستند برای گذران تعطیلات به تونس سفر کنند، سفر خود را لغو کردند. بدین ترتیب ۶۰ درصد رزروها برای مسافرت به تونس لغو شد.
از ۱۵ سال گذشته تاکنون حملات تروریستی افزایش پیدا کرده است. زنجیره حملات تروریستی از حملات ۱۱ سپتامبر تا بمبگذاریهای مادرید، تونس، کنیا، بیروت و بغداد، پاریس و استانبول، بخوبی نشان میدهد که گروههای تروریستی تنوع بالایی در انتخاب مکانهای هدف دارند؛ حملاتی که به گفته کارشناسان با تمرکز بر نقاط گردشگری تأثیرات منفی کوتاه و میان مدت بر صنعت گردشگری خواهد داشت.
در حالی که امنیت دلیل موفقیت صنعت گردشگری است، تروریسم عامل وحشت و ناامنی است. ترس و وحشت از اتفاقهای تروریستی میتواند تصمیم گردشگران را برای انتخاب مقاصد گردشگری تحت تأثیر قرار دهد. هزاران نفر در شغلهای مرتبط با توریسم فعالیت میکنند که اینگونه حملات تأثیرات ناگهانی و شدیدی روی فعالیت اقتصادی آنها دارد. همانند صنعت هتلداری که از وقوع حملات تروریستی آسیب دیده است. در سال ۲۰۰۳ بعد از بمبگذاری قطار در مادرید حدود ۱۲ ماه طول کشید تا هتلها بتوانند به شرایط قبل از بمبگذاری بازگردند. به همین دلیل است که بیشتر از هر فعالیت اقتصادی دیگری موفقیت یا شکست در مقاصد گردشگری مرتبط با تأمین امنیت برای گردشگران است. اما حملات اخیر و ادامه دار تروریستها به شهرهای گردشگرپذیر جهان از مشکلی جدی در این حوزه خبر میدهد و یادآور میشود که اگر برای این چالش راه حلی مطرح نشود، مطمئناً تمایلی برای سفر به کشورهای ناامن وجود نخواهد داشت، همانند کشورهای شمال آفریقا که بعد از بهار عربی و تشدید عملیاتهای تروریستی میزان ورودی مسافران به این منطقه با کاهش شدید روبه رو شده است.
ë اجلاس مادرید و بحران تأمین امنیت گردشگران
ادامه حملات تروریستی باعث شد تا در ژانویه امسال، وزیران گردشگری ۸۶ کشور جهان در مادرید گردهم آیند و درباره ساز و کارهای تأمین امنیت سفر گفتوگو کنند. در این نشست به مشکلات طبیعی امنیت جهانی اشاره و نیاز به ارائه راه حلهای جهانی و حمایت گروهی کشورها از یکدیگر مطرح شد. شرکتکنندگان در این نشست بر ایجاد هماهنگی در حوزه توریسم جهانی و همکاری بین بخشهای خصوصی و عمومی و همچنین نقش مهم رسانههای جمعی تأکید کردند.
همچنین، طالب رفاعی، دبیر کل سازمان جهانی گردشگری، با اشاره به وضعیت امنیت و گردشگری گفت: «در شرایط فعلی همچنان به جایگاه گردشگری اهمیتی داده نمیشود و شاهد هستیم که هماهنگی و یکپارچگی در این بخش در سطح ملی، معمولاً زمانی صورت میگیرد که حادثه بزرگی در مکان خاصی اتفاق میافتد. امروز ما اینجا هستیم تا ببینیم چطور میتوانیم موضوع امنیت را مورد بررسی قرار دهیم و برای امنیت بیشتر چه کارهایی میتوانیم انجام دهیم.» او افزود: «تنها با همکاری یکدیگر میتوانیم شرایط فعلی را تغییر و ریسک خطرات را کاهش دهیم. زمانی که نقاط گردشگری تحت تأثیر خطر حملات تروریستی هستند، ضروری است که برای امنیت و راحتی مسافران – چه داخل مرزها و چه خارج از آن – همکاریهای لازم میان بخشهای خصوصی و دولتی انجام گیرد.»
ë هدف تروریستها چیست؟
حملات تروریستها به مناطق پرتردد گردشگری ادامه دارد و مکانهایی که بیشتر مورد توجه شبکههای رسانهای هستند، از اولویت برخوردارند. به نظر کارشناسان ارشد این حوزه، هدف آنها ایجاد ترس و تلفات سنگین در مکانهای دیدنی و خاطرهانگیز است. نگاهی به حملات لندن، استانبول و پاریس دلیل روشنی بر این ادعاست. هر چند تاکنون صنعت گردشگری به بحث امنیت از این زاویه توجه مناسبی نشان نمیداد، اما گسترش حوادث متعدد در اروپا و ایالات متحده خبر از افزایش اینگونه ناهنجاریها و تغییر الگوهای پیشین دارد.
اغلب اوقات نقاط گردشگری همانند یک آهن ربا برای تروریستها عمل میکنند؛ چرا که ارزشهای گردشگری مخالف ارزشهای گروههای تروریستی است. از این گذشته، در صنعت گردشگری هدفهای بزرگ متعددی برای کسانی وجود دارد که در جستوجوی خلق و ایجاد هرج و مرج اقتصادی و اجتماعی هستند.
کارشناسان معتقدند ایجاد حس ترس که ناشی از غیرقابل پیشبینی بودن حملات تروریستی است، به میزان بالایی روی گردشگری و اقتصاد جهانی تأثیرگذار است. تحقیقات در این زمینه نشان میدهد که تروریستها احتیاجی به حملات موفق ندارند بلکه تنها ایجاد حس ترس در مردم و دولتها برایشان کافی است. اگرچه باوجود حملات تروریستی، بازهم گردشگران و تجار به سفرهایشان ادامه میدهند و ممکن است اوقات خوبی هم در سفر داشته باشند، اما اینگونه حملات کاملاً روی آمار ورودی توریسم در مناطق هدف گردشگری تأثیرگذار است. در نتیجه، ممکن است احساس ترس و نگرانی مسافران را مجبور کند تا از انتخاب مقاصد محبوب مانند لندن و پاریس خودداری و از مکانهایی با شهرت کمتر دیدن کنند.
با اینکه رسانهها زمان بیشتری را صرف مخابره اخبار مرتبط با کشتهشدگان حوادث تروریستی در مقابل حوادث جادهای میکنند، بازهم مردم مرگ جادهای را بر مرگ به دست تروریستها ترجیح میدهند، چرا که تروریسم بر پایه ایجاد رعب وحشت استوار شده است. تروریستها احتیاجی به تخریب نقاط توریستی مهم ندارند، احتیاج به مردههای بیشتر ندارند. بلکه از دیدگاه آنها یک حمله غیر فعال یا شکست خورده همانند یک حمله موفق است. آنها میتوانند با حملات متفاوت و ایجاد ترس و وحشت باعث بحران نبود امنیت در گردشگری شوند. به بیان ساده تر، آنها با استفاده از رسانههای اجتماعی و پخش شایعه میتوانند احساس ترس از سفرهای عمومی را در اجتماعات مختلف به وجود بیاورند. ترسی که عامل مهمی برای لغو شدن برنامههای سفر در سرتاسر جهان است. ترسی که با تکرار و تأکید رسانهای در دنیای امروز تأثیر گذارتر میشود.
وبسایت اقتصاد جهانی گزارش داده است که امروز صنعت گردشگری به مردان و زنان حرفهای با دانش بالا نیازمند است و بدون وجود متخصصان تربیت شده برای واحدهای مراقبتی و پلیس راهنمای گردشگری با ریسکهای جدی روبه رو خواهد شد. هدف تروریسم، سیاسی کردن گردشگری است و برای آنها بسیار آسان است که این صنعت را از این مسیر تخریب و نابود کنند. اما ضروری است که گردشگران حرفهای اطلاعات گستردهای داشته باشند و اجاره ندهند تا احساسات سیاسی فردی روی این بخش تأثیرگذار باشد. طبق نظر کارشناسان، ایجاد یک نیروی ضربتی گردشگری در مقابل تروریسم در نقاط تجمع گردشگران – شامل کادر پزشکی، متخصصان رسانهای، هتل داران و صاحبان رستورانها و کارشناسان حمل و نقل – لازم است.
گردشگری نقطه مقابل بیگانه ستیزی است و این صنعت تلاش دارد تا از قضاوت بر اساس قومیت، نژاد و مذهب بکاهد. دیدن و لمس زندگی جوامع مختلف در مکانی به غیر از شهر و دیار خود، این امکان را به گردشگران میدهد که شناخت بهتری از اجتماعات دیگر داشته باشند. در واقع، همین نزدیکی انسان ها به هم در سایه توریسم، نقطه هدف تروریستها برای ایجاد صدمات جدی به این صنعت است.
بازدیدها: 62
