جایگاه تاریخی و فرهنگی زعفران دکتر محمدحسن ابریشمی – بخش چهارم
به نوشتة طبری موی سر خلیفه سوم انبوه بود و او «ریش خود را زرد می‌کرد».۴۵ امام محمد غزالی (وفات ۵۰۵ق) نیز شرح مفصلی دربارة محاسن و رنگ‌کردن آن و خضاب دارد: «در محاسن ده خصلت مکروه است، و بعضی مکروه‌تر از بعضی…»؛۴۶ در اینجا دو مورد آن به اختصار نقل می‌شود: اول، و آن رنگ‌کردن است به سیاهی، منهی است… و گفته‌اند: اول کسی که به سیاهی خضاب کرد، فرعون بود… دوم، رنگ‌کردن است به سرخی و زردی و آن رواست، برای پوشیده داشتن پیری بر کافران در غزو و جهاد، و اگر برای این نیت نباشد، و برای تشبّه بود به اهل دین مذموم باشد. پیغامبر گفت (علیه‌الصلواه و السلام): «الصفره خضاب المسلمین و الحمره خضاب المؤمنین»، و برای سرخی به حنا و کتم رنگ کردندی و برای زردی، به خلوق و زعفران.۴۷ دربارة معنی لغت عربی «کتم» [برگ نیل؟[ اختلاف نظرهای زیادی در متون کهن وجود دارد. به نوشتة ابوریحان بیرونی: «بعضی گفته‌اند وسمه را گویند. لیث گوید کتم نباتی است که او را با وسمه از جهت خضاب سیاه استعمال کنند. ازهری (هروی) گوید کتم نباتی است که لون او به سرخی به هم آمیخته باشد. ابوحنیفه (دینوری) گوید به...
